اثر کشت برخی گیاهان علوفه ای سازگار با شرایط دیم، بر کاهش رواناب، رسوب و پایداری خاک دانه ها
امروزه در راستای مبارزه با مشکل فرسایش خاک، استفاده از روش های جدید به جای روش های سنتی برای شناخت صحیح تر و انجام برنامه ریزی های مناسب تر ضروری است. ارزان ترین و مناسب ترین راه حفاظت خاک، استفاده از پوشش گیاهی است. ازاین رو با توجه به هزینه های بسیار و اثرهای زیان آور زیست محیطی روش های سازه ای (مکانیکی) در مقایسه با روش های زیستی حفاظت خاک، این پژوهش با هدف بررسی کاشت دو رقم ماشک علوفه ای به عنوان راهکار زیستی، اقتصادی و دوستدار محیط زیست و تاثیر آنها بر کاهش رواناب، رسوب و بهبود خصوصیت های خاک انجام شد.
این بررسی با استفاده از کرت های آزمایشی استاندارد با ابعاد 1/8×22 متر و شیب 9% انجام شد، به طوری که جمعا نه کرت آزمایشی شامل سه تیمار و سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی نصب و اجرا شد. سه تیمار بررسی شده در این آزمایش شامل ماشک مراغه، ماشک گلشن و گندم بومی منطقه (تیمار شاهد) بود که کاشت بذر رقم های ماشک بررسی شده هم زمان با کشت گندم در پاییز برای مدت دو سال متوالی 1399 و 1400 انجام شد. سرانجام، میانگین داده های به دست آمده ی رواناب و رسوب و پایداری خاک دانه ها مقایسه و تجزیه و تحلیل آماری شد.
نتایج و بحث:
گیاهان علوفه ای بررسی شده به طور کلی بر کاهش رواناب و رسوب خروجی از کرت های آزمایشی اثر قابل توجهی داشتند که این یافته نشان دهنده ی اهمیت و نقش مهم استفاده از این گیاهان در راستای اهداف حفاظت خاک و آب است. در منطقه ی بررسی شده به طور خاص ماشک علوفه ای مراغه در کاهش رواناب و رسوب عملکرد عالی داشت، ازاین رو در این منطقه کاشت این گیاه به منظور حفاظت خاک و آب در مقایسه با دیگر گیاهان بررسی شده، در اولویت است. در تیمارهای بررسی شده پایداری خاکدانه ها نیز برای دوره ی آزمایش تغییر معنی داری نشان نداد. بنابراین برای مدت دو سال، پایداری خاک دانه ها تغییر نمی کند و برای مشاهده ی تغییر در این ویژگی خاک نیاز به مدت زمان بیشتری است.
نتایج :
این پژوهش اثر قابل توجه کاربرد گیاهان علوفه ای، به ویژه ماشک های علوفه ای مراغه و گلشن را بر کاهش رواناب و رسوب در راستای اهداف حفاظت خاک و آب بیش از پیش آشکار ساخت. در راستای حفاظت خاک و آب و کمک به معیشت ساکنین هر منطقه استفاده از گیاهان علوفه ای دیم با خصوصیت های گیاهی مناسب (مانند ساختار ریشه ای و ساقه ی قوی و متراکم و نیز سطح پوشش مناسب) و سازگار با شرایط اقلیمی توصیه می شود. همچنین انجام آبیاری اولیه و آبیاری در مرحله های مهم رشد گیاه علوفه ای دیم استفاده شده در شرایط خشک سالی و کم بارش توصیه می شود. انجام پژوهش هایی با هدف بررسی تاثیر شدت بارندگی، اندازه ی بارندگی، رطوبت خاک، بافت خاک و خصوصیت های شیمیایی خاک بر کارایی گیاهان علوفه ای دیم در حفاظت آب و خاک پیشهاد می شود. همچنین بررسی رابطه ی بین اقلیم های گوناگون، ریخت شناسی و آب شناسی سراب و کارایی گیاهان علوفه ای دیم در راستی آزمایی کیفی و کمی رواناب نیز پیشنهاد می شود.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.