ارزیابی و پهنه بندی سیل خیزی حوضه گیوی چای

حوضه گیوی چای در جنوب استان اردبیل با مساحت 1554 کیلومتر مربع، از زیر حوضه های درجه سه سفیدرود است که این خطر هر از چندی در آن رخ می دهد؛ به همین منظور، پهنه بندی سیل خیزی حوضه گیوی چای همواره قابل توجه است. پس از تهیه نقشه پهنه بندی، حوضه مورد مطالعه بر اساس شدت سیل خیزی به پنج کلاس بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد تقسیم بندی شد. همچنین نقشه نهایی سیل خیزی حوضه با روستاهایی که در سال های اخیر به سبب سیل آسیب دیده اند، اعتبارسنجی شد. بیشترین مساحت مناطقی که در پهنه های با خطر بسیار بودند، شیب و بارش های زیاد داشتند و از لحاظ لیتولوژی و هیدرولوژی خاک نیز دارای نفوذپذیری بسیار پایینی بودند و در مناطقی که پوشش گیاهی کمتر و ضعیف است، همپوشانی داشت و بیشتر در معرض سیلاب ها بود. برای پهنه بندی سیل خیزی از داده های ارتفاع، شیب، لیتولوژی، بارش، پوشش گیاهی، هیدرولوژی خاک، فاصله از رودخانه، تراکم زهکشی و کاربری اراضی استفاده شد. لایه های خاک، لیتولوژی و کاربری اراضی با استفاده از نرم افزار IDRISI و بقیه لایه های مورداستفاده با استفاده از ابزار fuzzy membership فازی سازی و تمام لایه ها در نرم افزار Expert Choice وزن دهی شد. تحلیل و مدل سازی نهایی نیز با استفاده از مدل FAHP فازی گاما انجام شد. نتایج نشان داد که تراکم زهکشی، بیشترین تاثیر و پوشش گیاهی، کمترین تاثیر را در سیل خیزی داشت. با توجه به همبستگی بالای گاما 9/0 با معیارهای سیل خیزی، نقشه نهایی انتخاب شد. بر این اساس، قسمت های مرکزی حوضه دارای ارتفاع بالاتری بود و نسبت به مناطق پست تر قسمت های غربی، توان بالایی برای سیل خیزی داشت.