تاثیر کیفیت بذر و کاربرد اسید الاژیک بر عملکرد دانه و صفات فنولوژیکی سویا

اسید الاژیک یک ترکیب پلی فنول طبیعی است و غلظت های مختلف و نحوه استفاده آن موجب واکنش های مختلفی در گیاهان می شود. این پژوهش به منظور بررسی اثر اسید الاژیک و کیفیت بذر بر مراحل فنولوژیک و عملکرد دانه سویا انجام شد.

آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های زراعی 1398 و 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود طراحی و اجرا گردید. در این آزمایش کیفیت اولیه بذر در دو سطح (بذرهای نرمال و بذرهای فرسوده) و اسید الاژیک در چهار سطح (صفر، پرایمینگ، محلول پاشی و کاربرد توام پرایمینگ و محلول پاشی با غلظت 50 میلی گرم در لیتر) در نظر گرفته شد. جهت اعمال فرسودگی از آزمون پیری تسریع شده استفاده شد و برای این کار، بذرها به مدت 72 ساعت در دمای 41 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95 درصد قرار گرفتند. پرایمینگ بذرها با غلظت 50 میلی گرم در لیتر اسید الاژیک با رعایت اصول هوادهی بذر به مدت شش ساعت انجام شد. تیمار محلول پاشی نیز صبح زود و هنگام آغاز گلدهی (R1) و در شرایط مساعد محیطی انجام شد.

نتایج نشان داد که پیری تسریع شده در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب موجب کاهش صفت درصد سبز شدن گیاهچه در مزرعه به میزان 93/30 و 93/29 درصد نسبت به شاهد شد. در سال اول و دوم آزمایش پرایمینگ بذرهای نرمال با اسید الاژیک موجب افزایش درصد سبزشدن مزرعه به ترتیب به میزان 33/16 و 67/12 درصد شد. درصد سبز شدن مزرعه در سال اول و دوم آزمایش در بذرهای فرسوده ای که با اسید الاژیک پرایمینگ شده بودند، به ترتیب 33/14 و 33/8 درصد نسبت به شاهد ارتقا یافت. پیری تسریع شده موجب کاهش معنی دار سرعت سبز شدن به میزان 66/37 درصد نسبت به شاهد شد. درصد سبز شدن گیاهچه در بذرهایی که با اسید الاژیک پرایمینگ شده بودند، به میزان 75/18 درصد نسبت به عدم کاربرد این ماده افزایش یافت.در این آزمایش، اعمال پیری تسریع شده موجب تاخیر در بروز صفات فنولوژیکی در گیاه سویا شد. استفاده از اسید الاژیک به صورت پرایمینگ و کاربرد توام پرایمینگ و محلول پاشی توانست سرعت وقوع صفات فنولوژیکی را تا سطح معنی داری افزایش دهد. اعمال پیری تسریع شده در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب موجب کاهش 85/25 و 78/28 درصدی عملکرد دانه شد. استفاده از اسید الاژیک به صورت پرایمینگ، محلول پاشی و کاربرد توام پرایمینگ و محلول پاشی به ترتیب موجب افزایش 59/23 ، 23/23 و 48/55 درصدی عملکرد دانه نسبت به شاهد شد.