بررسی ابعاد پایداری فرهنگی و تدوین چارچوب مفهومی آن

اخیرا مفهوم پایداری فرهنگی به عنوان یکی از ابعاد مهم رویکرد توسعه ی پایدار شهری مورد توجه قرار گرفته است. ضرورت توجه به موضوع فرهنگ در توسعه ی پایدار، برنامه ریزی و ابعاد توسعه محلی به دلایل متعددی از جمله ضرورت ارزیابی فرهنگی، حفاظت از فرهنگ بومی و تحقق تنوع فرهنگی مورد تاکید است. پیش از این عرصه ی فرهنگ اغلب بسیار محدود تعریف می شد و بنابراین در ارتباط نامناسبی با بحث گسترده ی توسعه قرار می گرفت. هدف این مقاله بررسی مقوله ی پایداری فرهنگی، به عنوان یکی از ابعاد رویکرد پایداری است. از این رو، بررسی جایگاه آن در قالب چارچوب های پایداری و تاثیر آن بر سایر ابعاد این رویکرد، مدخل مناسبی برای این تحلیل است. در ادامه برای روشن تر شدن بحث، بررسی ابعاد، سنجه ها و ویژگی های این بعد از پایداری مورد تعمق قرار می گیرد تا بدین واسطه، اهمیت و ضرورت توجه به پایداری فرهنگی در برنامه ریزی با محوریت توسعه ی پایدار شهری تبیین شود. روش پژوهش حاضر برای تحقق هدف پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوای مطالب است. در انتها برنامه ی جامع فرهنگی شهر تهران با رویکردی کیفی-استنتاجی بررسی می شود تا ابعاد این رویکرد در آن مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان می دهد علی رغم آنکه بر ابعاد سه گانه ی فرهنگ در اسناد کلان توجه شده، اما بیشتر تاکیدات بر ارزش ها بوده و توجه کمتری بر هنر و میراث فرهنگی شده است. در عین حال بررسی برنامه ی جامع فرهنگی تهران نشان داد که توجه کمتری به شاخص هایی مانند خلاقیت، مشارکت بین مردم و مسیولین، دموکراسی فرهنگی و گردشگری فرهنگی شده است. این درحالی است که  توجه به تمامی ابعاد موضوع فرهنگ و بهره گیری از رویکرد کلان توسعه ی پایدار بر شکل گیری منظر فرهنگی پایدار و متمایز  شهر تهران ضروری است.