بهبود صفات رویشی- فیزیولوژیک پروونانس های فندق مایه زنی شده با باکتری های محرک رشد، در شرایط عرصه

کندی رشد نهال های فندق به ویژه در سال های نخست جنگلکاری، اجرای برنامه های احیا و توسعه جنگل فندقلو را با تاخیر مواجه می کند. در این زمینه، کاربرد کودهای زیستی به ویژه باکتری های افزاینده رشد گیاه می تواند راهبرد موثری در بهبود صفات رویشی و فیزیولوژیک نهال فندق محسوب شود. بدین منظور در اوایل اردیبهشت 1396 در نهالستان فندقلوی اردبیل، خاک اطراف ریشه نونهال های گلدانی فندق، تولیدشده از دو مبدا فندقلو (جنگل فندقلوی اردبیل) و مکش (جنگل آق اولر گیلان)، با باکتری های DSM291 Pseudomonas putida،FzB24  Bacillus subtilis و E1 Enterobacter cloacae به صورت مجزا و ترکیبی مایه زنی شدند. سپس در آبان 1397، نهال های یکساله فندق به اراضی زراعی حاشیه جنگل فندقلو منتقل شده و با توجه به دو فاکتور یادشده (مایه زنی، مبدا بذر) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار دوازده تایی در شرایط دیم کشت شدند. نتایج پس از چهار سال نشان داد که نهال های تلقیح شده هر دو مبدا، از لحاظ همه صفات بررسی شده اندازه بزرگ تری از نهال های تلقیح نشده داشتند. بزرگ ترین اندازه متغیرهای بررسی شده به نهال های مبدا فندقلو با مایه زنی ترکیبی سه باکتری اختصاص داشت، به طوری که در این نهال ها زنده مانی 7/49، رویش قطر یقه 1/51، رویش ارتفاع 4/60، زی توده خشک ریشه، ساقه و برگ به ترتیب 6/85، 1/75 و 2/68، فتوسنتز 9/49، هدایت روزنه ای 04/58، کارایی مصرف آب 7/121 و محتوای کلروفیل 8/46 درصد نسبت به نهال های مایه زنی نشده مبدا فندقلو افزایش داشت. در کل نظر به اثر باکتری های محرک رشد تحت بررسی (به ویژه تیمار ترکیبی) در بهبود صفات رشد و فیزیولوژی پروونانس های فندق، تلقیح با باکتری نهال های فندق در نهالستان اقدامی مفید برای توفیق نهالکاری های آن در عرصه خواهد بود.