ارزیابی عدالت فضایی در اسناد توسعه شهری و آثار توزیعی آن، مورد مطالعاتی: شهر ارومیه

برای ارزیابی و نهادینه سازی عدالت بایستی مدیریت شهری توامان به ساختارها و فرآیندهای تصمیم سازی (عدالت ساختاری) و نتایج و آثار و پیامدهای توسعه (عدالت توزیعی) توجه کند که ارزیابی آن در شهر ارومیه، هدف اصلی مقاله حاضر است. پژوهش حاضر، یک تحقیق بنیادی- کاربردی، قیاسی- استقرایی، ترکیبی (کمی و کیفی) و کتابخانه ای مبتنی بر مطالعه موردی است که داده های موردنیاز آن از آخرین اسناد و گزارش های طرح جامع ارومیه و آخرین اطلاعات سرشماری مرکز آمار سال 1395 به دست آمده است. در پژوهش حاضر برای بررسی عدالت توزیعی از تراکم کرنل، شاخص نزدیک ترین همسایگی، قابلیت دستیابی ساکنان به خدمات و در نهایت رتبه بندی نواحی ارومیه از حیث دسترسی به خدمات با مدل ماباک (در نرم افزار GIS) و برای بررسی عدالت ساختاری به بازخوانی اسناد طرح جامع ارومیه با روش تحلیل گفتمان کیفی مبتنی بر شبکه نشانه شناسی فردینان دوسوسور استفاده شده است. نتایج نشان داد که سند طرح جامع ارومیه در مجموع سطح بسیار پایینی و حداقلی از عدالت را مدنظر قرار داده است و این موضوع (عدالت) را از زوایای کم تری مورد توجه قرار داده است و تعبیر سند از عدالت فضایی بیش تر بر بعد کالبدی معطوف است. در رابطه با ارزیابی عدالت توزیعی باید گفت که نابرابری های زیادی بین مناطق و نواحی شهر ارومیه از حیث توزیع فضایی و دسترسی ساکنین به خدمات وجود دارد. درواقع پراکنش کاربری ها و توزیع آن ها عادلانه نیست و غالبا در نواحی مرکزی متمرکز شده اند و لذا دسترسی ساکنین به ویژه نواحی حاشیه نشین به خدمات بسیار نامناسب می باشد.