جذام و نظام امنیت اجتماعی در ایران میانه

چکیدهجذام یکی از قدیمی ترین بیماری ها و از جمله مسایلی بود که انسان ها در تمامی جوامع از جمله ایران درگیر آن بودند. پژوهش حاضر، با طرح این پرسش که امنیت اجتماعی در دوره میانه ایران بر نظام سلامت و جایگاه جذامیان چه تاثیری داشت؟ نسبت میان نظام سلامت اجتماعی و امنیت اجتماعی را با مطالعه موردی جذامیان بررسی می کند. دستاورد تحقیق که با رویکرد میان رشته ای و رهیافت توصیفی- تحلیلی انجام شده، موید آن است که جامعه و حکومت ایران در دوره میانه به مانند بسیاری از جوامع دوران پیشامدرن، طرد اجتماعی جذامیان را در دستور کار داشت. «داغ ننگ» بیماری یادشده، زیستی متمایز، مستقل اما فرودست و محروم از امکانات موجود را بر جذامیان تحمیل کرده بود. این داغ ننگ، با دخیل دانستن مبتلایان و وارد کردن اتهام گناه در ابتلا به بیماری، رویکردی سلبی را در مواجهه با جذامیان به کار می گرفت. این رویکرد، جذام را از مسیله ای پزشکی- زیستی به مسیله ای فرهنگی- اجتماعی تبدیل می کرد و به ناگزیر جذامیان را به پذیرش شرایطی که خود در رقم زدن آن دخیل نبودند مجبور می نمود. امنیت اجتماعی در دستور کار جامعه تنها اکثریت غیر جذامی را پوشش می داد و جذامیان را به عنوان کسانی که نظام سلامت و امنیت موجود را تهدید می کردند از شمول امن خویش خارج می ساخت؛ به نحوی که جذامیان نیز این شرایط را پذیرفته بودند و رنج و عواقب برآمده از آن را متحمل می شدند.