ارزیابی پاسخ لاین های نیمه خواهری چغندرقند (Beta vulgaris L.) نسبت به تنش خشکی

کمبود منابع آب و بالطبع آن خشکی در زمره شدیدترین عوامل تنش زای محیطی قرار دارد که بر رشد و بهره وری محصول چغندرقند تاثیر نامطلوبی می گذارد. با این وجود، بهره وری آب این گیاه را می توان با استفاده از ژنوتیپ های متحمل در برابر کمبود آب ارتقا بخشید. در مطالعه حاضر به ارزیابی لاین های گرده افشان چغندرقند که با هدف ایجاد والد های پدری متحمل به خشکی طی یک برنامه به نژادی مدون در طول چندین سال انجام شده بود، پرداخته شد. بدین منظور آزمایشی با 20 لاین گرده افشان و سه لاین شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو محیط آبیاری نرمال و تنش خشکی در سال 1393 با سه تکرار اجرا گردید. بر اساس میزان عملکرد ریشه در شرایط نرمال و تنش خشکی شاخص های مختلف تحمل و حساسیت به تنش برآورد شدند که در میان آن ها شش شاخص بهره وری متوسط، بهره وری متوسط ژیومتریک، تحمل به تنش، میانگین هارمونیک، عملکرد و مقاومت به خشکی همبستگی مثبت و قابل ملاحظه ای با عملکرد ریشه تحت هر دو شرایط نرمال و تنش داشتند. تجزیه به مولفه های اصلی عملکرد ریشه در هر دو شرایط و شاخص های برآورد شده نشان داد که دو مولفه اول در مجموع بیش از 99 درصد تغییرات را تبیین می کند. بر اساس ضرایب به دست آمده از تجزیه به مولفه اصلی، مولفه اول تحت عنوان مولفه پتانسیل عملکرد ریشه و تحمل به خشکی و مولفه دوم تحت عنوان مولفه حساسیت به خشکی نام گذاری شدند. در نهایت بر اساس نتایج حاصله، سه لاین S1- 950077، S1- 950123 و S1- 950116 تحت عنوان متحمل ترین لاین ها معرفی شدند.