مطالعه بینامتنی رمان و فیلم «اللص و الکلاب»

زبان یکی از نظام های نشانه ای است که از طریق ارتباط بینامتنی و بینانشانه ای با نظام های نشانه ای دیگر از جمله سینما در تعامل قرار دارد. نحوه ارتباط بینامتنی و بینانشانه ای نظام زبان با نظام سینما در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد؛ بدین ترتیب که متن زبانی با متن سینمایی مقایسه شده و مشترکات بینامتنی این دو متن نوشتاری و دیداری نشان داده می-شود. پیکره اصلی پژوهش، فیلم سینمایی «اللص و الکلاب» است که بر اساس رمانی از نجیب محفوظ با همین نام ساخته شده است. چند سکانس از فیلم مذکور، انتخاب شده که با متن رمان مقایسه می شود تا نحوه بازنمایی محتوای رمان در قالب فیلم و بسامد تکرار و آفرینش و حذف را در هر سکانس از اثر اقتباسی نشان دهد. در این راستا تفاوت های نظام نشانه ای سینما و رمان مشخص؛ و از ورای آن، فرایندهای ترجمه بینانشانه ای فیلم و رمان، مشترکات بینامتنی آن ها و تفاوت روایت گری رمان و فیلم با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، نشان داده خواهد شد. با مقایسه این دو اثر چنین بر می آید روایت داستان در فیلم به همان شکلی که در رمان آمده، نیست و برخی تغییرات، حذف و تکرار در فیلم اعمال شده است. از آنجا که ترجمه بینانشانه ای بوده و نه بینا زبانی؛ تغییرات چشم گیر و یا سانسور دیده نمی شود و کارگردان سعی کرده غیر از چند مورد، متن را به همان شکل بازتاب دهد.