انواع نظارت الهی و اهداف آن در خطبه های سیاسی نهج البلاغه

مفهوم نظارت الهی از موضوعات مهمی است که در حوزه علوم انسانی و مبانی معرفت شناسی کاربردی اساسی دارد. در خطبه های سیاسی و اعتقادی نهج البلاغه نیز مفهوم نظارت الهی و انواع آن مورد اهتمام و توجه قرار گرفته است. از این رو پژوهش پیش روی در صدد آن است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، انواع نظارت الهی و مفاهیم متنوع آن را در خطبه های سیاسی نهج البلاغه مورد بررسی قرار دهد. در این بررسی تلاش خواهد شد تا انواع و حوزه های متنوع نظارت الهی، با توجه به فضا و ساختار فرهنگی-اجتماعی این خطب تحلیل و بازیابی گردد و نهایتا آنچه از این تحلیل بدست می آید این است که علی علیه السلام در نهج البلاغه نظارت الهی را از منظری دوگانه مطرح کرده اند. نخست: نظارت عامه که شامل نظارت خداوند بر همه انسان هاست و دیگری نظارت خاصه خداوند است که به حکام، کارگزاران و سیاستمداران اختصاص دارد و هر یک از این نظارت ها با اهداف خاص و با واژگانی مخصوص به خود در این خطبه ها بیان شده است. در پایان مقایسه ای بین نظارت در نهج البلاغه با فرآیند بازخورد 360 درجه صورت می گیرد.