اثرات زیست محیطی آفت کش های مصرفی مزارع گندم (Triticum aestivum L.) شهرستان بندر ترکمن، استان گلستان

این مطالعه جهت بررسی اثرات زیست محیطی آفت کش های مصرفی در مزارع گندم (Triticum aestivum L.) شهرستان بندرترکمن در سال زراعی 1399- 1398 انجام شد. اطلاعات مربوط به نام، میزان مصرف و دفعات کاربرد آفت کش های مصرفی از مزارع به صورت پرسشنامه و مصاحبه حضوری با کشاورزان از 59 مزرعه گندم جمع آوری گردید. شاخص اثر زیست محیطی (EIQ) این آفت کش ها از نسخه 2021 سایت مدیریت تلفیقی آفات (IPM) استخراج شد. اثر زیست محیطی آفت کش های مصرفی در هر مزرعه گندم از مجموع حاصلضرب EIQ آفت کش ها در میزان مصرف و دوز مصرفی سموم در واحد هکتار به دست آمد. نتایج نشان داد که نمره نهایی EIQ برای تمامی سموم، بیش ترین تاثیر را از بخش بوم شناختی می پذیرد. به طوری که به ترتیب حشره کش ایمیداکلوپراید (88/92)، قارچ کش کاربندازیم (00/86)، حشره کش استامی پراید (95/71)، قارچ کش سیپروکونازول (00/67) و حشره کش دلتامترین (15/65) بیشترین مقدار سمیت برای بخش بوم شناختی داشتند. براساس نتایج، قارچ کش کاربندازیم به عنوان خطرناک ترین و حشره کش های استامی پراید و ایمیداکلوپراید کم خطرترین سموم برای بخش کارگر مزرعه معرفی شد. محاسبه اثر زیست محیطی آفت کش ها در واحد هکتار، تنوع عددی بالایی در بین مزارع نشان داد، به طوری که مزارعی با کم ترین میزان این شاخص (شماره های 25، 55 و 42) اثر زیست محیطی به ترتیب 31/6، 01/7 و 02/7 را نشان دادند. در این مزارع، تنها قارچ کش بذرمال کاربوکسین به مقدار 45/0 و 50/0 کیلوگرم در هکتار مصرف شده و هیچ آفت کش دیگری در مزرعه استفاده نشده است. در مزارع پرخطر (شماره های 40، 10، 30، 9 و 35) با EIQ-FUR برابر با 49/41، 20/33، 20/31، 85/30 و 67/30 به ترتیب بیش ترین تاثیر زیست محیطی در واحد هکتار مشاهده شد. در ادامه، نقشه پراکنش این شاخص در مزارع مورد مطالعه ترسیم شد. نتایج نشان داد که از لحاظ کاربرد آفت کش ها در مزارع تنوع زیادی وجود دارد. بنابراین، براساس آن می توان نقاط هدف برای کاهش مصرف سموم و مناطق با اثرات زیست محیطی بالا را برای کشاورزان مشخص نمود.