مطالعه ی تطبیقی داستان شازده کوچولو اثر دوسنت اگزوپری و فیلم انیمیشن شازده کوچولو به کارگردانی مارک آزبرن

داستان بلند شازده کوچولو نوشته ی آنتوان دو سنت اگزوپری اثری در ستایش درک مشترک است؛ یادآوری این امر که هیچ کس کامل نیست و برای دستیابی به صلح و دوستی، باید که یکدیگر را بفهمیم. مطرح شدن این ایده در دوران پر از آشوب جنگ دوم جهانی عجیب نیست؛ همچنان که هنوز هم موضوعی نو به حساب می آید. اما شازده کوچولو، باوجود ارزش های شاعرانه و مفاهیم بلند انسانی آن، ازنظر پیرنگ، به ویژه برای اقتباس دراماتیک به اصلاحاتی نیازمند است. در این مقاله، با مطالعه ی تطبیقی اقتباسی سینمایی از آن به مارک آزبرن، با تاکید بر نظریه ی روایت و نیز آرای لیندا هاچن و دبورا کارتمل درزمینه ی اقتباس، ظرفیت های دراماتیک داستان بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان داد، فیلم انیمیشن مذکور کوشیده اقتباسی امروزی از اثر ارایه دهد و با طرح مسایل کودک امروزی در مواجهه با زندگی شخصی و اجتماعی، داستان دو سنت اگزوپری را از سطح داستانی نمادین فراتر ببرد. در این فیلم هر سه سطح موردنظر دبورا کارتمل قابل ملاحظه است. نخست آنکه از رسانه ی روایی رمان به رسانه ی دیداری فیلم «انتقال» صورت گرفته و از ابزار بیانی رسانه ی مقصد برای عینیت بخشیدن به آن بهره گرفته است. این امر ملاحظات مربوط به اقتباس از گونه ی روایی به گونه ی دیداری را، آن چنان که مد نظر لیندا هاچن بوده، تامین کرده است. دوم آنکه، این انتقال همراه با «تفسیر» بوده است، زیرا در آن متناسب با مخاطب و زمانه، تفسیری جدید از داستان ارایه شده و نقش نهاد مدرسه در جوامع سرمایه داری در کشتن خلاقیت کودکان و تبدیل کردن آن ها به «آدم بزرگ» نقد شده است. فیلم ساز به این اکتفا نکرده که اقتباسی از شازده کوچولو ارایه دهد و مقایسه را به فرایند بینامتنی روایت واگذار کند. بلکه فیلم، با روایت موازی سرگذشت شازده کوچولو و داستان دختربچه ی امروزی، امکان «قیاس» را بین آن ها فراهم ساخته است. به این ترتیب، می توان اقتباس سینمایی موردنظر را موفق ارزیابی کرد.