بازشناسی «سازمان فضایی پلان» و «فنون ساخت» در کالبد ابنیه ی تاریخی شهر حوضدار سیستان به استناد منابع تاریخی و مطالعات باستان شناسی

شهر حوضدار که در بخش شمالی سیستان واقع شده، دارای بناهای متعدد تاریخی است که متاسفانه به دلیل قرارگرفتن در مسیر رودخانه، دچار آسیب فراوان شده و بخش اعظم آن از بین رفته است. تنها در تعداد اندکی از بناهای مهم باقی مانده از این شهر، اقدامات حفاظتی در جهت جلوگیری از تخریب بیش تر، صورت گرفته است. بنابراین حفظ و احیاء این آثار که لازمه ی آن مطالعه، بررسی و شناخت کامل آن ها است، امری ضروری و درخور توجه است. هدف از انجام این تحقیق بازشناسی و بررسی ویژگی های کالبدی معماری در بناهای تاریخی شهر حوضدار در راستای مستندسازی آثار و حفظ و احیاء بناهای تاریخی این محدوده است. بدین ترتیب نگارندگان با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و در بخشی از تحقیق با به کارگیری روش تاریخی - تفسیری، تحقیق را صورت دادند. بخش ادبیات تحقیق با بررسی اسناد و تصاویر معتبر و بخش میدانی آن با مشاهده ی مستقیم از بناها و همچنین مصاحبه، انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد که در بخش «سازمان دهی فضایی پلان» شاخص ترین الگوهای به کار گرفته شده، پیروی از نظم هندسی، انتظام فضایی باز، بسته و نیمه باز، قرینگی، به کارگیری ایوان، وجود سلسله مراتب دسترسی و ایجاد تداوم بصری هستند. در بخش «فنون ساخت در کالبد بناها» می توان به به کارگیری خشت و گل در ساخت، ترکیب سقف گنبدی با حجم خالص بنا، ارتفاع زیاد در هر طبقه از بناها و کاربرد فراوان فیلپوش، اشاره نمود. در خصوص وجوه تمایز بناهای شهر حوضدار با سایر شهرهای صفوی نیز، این گونه می توان استنباط نمود که «سازمان دهی فضایی پلان» به سبک معماری صفوی در سایر شهرها بوده اما «فنون ساخت» بیش تر از الگوهای ساسانی در این منطقه و الگوهای بومی در روستاهای اطراف، برگرفته شده است.