شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخص های برنامه درسی مبتنی بر پرورش خلاقیت

امروزه جامعه نیازمند الگوهای نوین و برنامه درسی خلاق آموزشی است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخص های برنامه درسی مبتنی بر پرورش خلاقیت انجام شد.

این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه پژوهش خبرگان آموزش وپرورش و دانشگاهی برنامه درسی مبتنی بر پرورش خلاقیت استان قم در سال 1400 بودند. حجم نمونه طبق اصل اشباع نظری 12 نفر تعیین که با روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل فرم اطلاعات جمعیت شناختی و مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان بود که روایی صوری آنها با نظر خبرگان غیرعضو پژوهش تایید و پایایی آنها با روش ضریب توافق بین کدگذارها 64/0 محاسبه شد. داده ها با روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم افزار Maxqda تحلیل شدند.

نتایج تحلیل ها نشان داد که برنامه درسی مبتنی بر پرورش خلاقیت 6 بعد، 22 مولفه و 119 شاخص داشت؛ به طوری که شامل ابعاد پویایی مدارس (با مولفه های آینده نگری، واقعیت گرایی، رقابت پذیری و تفکر سیستمی)، درس پژوهی (با مولفه های دانش حرفه ای، فرهنگ یادگیری و تفکر انتقادی)، مدیریت آموزشی (با مولفه های توانایی های معلمان، رفع نیازها و امکانات آموزشی)، سازمانی- فردی (با مولفه های انگیزشی، سازمانی و تصورات غلط)، بهسازی آموزشی (با مولفه های برنامه ریزی آموزشی، توانمندسازی، مدیریت معلمان، عوامل خانوادگی و ساختار سازمانی) و بهبود یادگیری (الگوسازی، کارآیی آموزشی، علمی گرایی و یادگیری پایدار) بود.

با توجه به ابعاد و مولفه های شناسایی شده برای برنامه درسی مبتنی بر پرورش خلاقیت، برنامه ریزی برای بهبود برنامه درسی ضروری می باشد.