معرفی مصحف مترجم هدائی افندی (ش20)؛ بررسی نکاتی در اختلاف قرائات

اهمیت پژوهش در مصاحف مترجم کهن از جنبه های گوناگون بر اهل تحقیق روشن است، از فوائد گوناگون زبانی در تاریخ زبان فارسی تا بهره هایی که در علوم متنوع قرآنی از این گنجینه بر می توان گرفت. از میان پر شمار مصاحف مترجم، که تا کنون ناشناخته و پژوهش ناشده بر جای مانده است، بخت معرفی و بررسی مصحف کتابخانه هدائی افندی، به شماره نسخه 20، بازمانده اوائل سده هفتم، نخست بار نصیب ما گشت. علاوه بر فوائد زبانی و لغوی در عرصه زبان فارسی، که نسخ مترجم کهن علی العموم این همه را شامل است، نسخه هدائی افندی متضمن نکاتی چشم گیر است در بعض علوم قرآنی چون عدالآی و تجوید و علی الخصوص اختلاف قرائات. مساله اصلی مقال حاضر، بیرون از بررسی نسخه شناختی و نکاتی چند در کتابت و ارائه شواهدی نویافته در مبحث تجویدی ادغام، بررسی ضبط و کاربرد اختلاف قرائات و تاثیر آن بر این ترجمه است. با مطالعه فاتحه الکتاب تا پایان سوره انعام و آغاز سوره زمر تا پایان قرآن با توصیف مواضع موثر در ترجمه و نیز کاربردهای نادر مختلف قرائات در این مصحف، فارغ از ترجمه، و تطبیق با بعض مصادر در این علم، به تحلیل این شواهد پرداخته ایم و نشان داده ایم که کتابت این مصحف، به سنت مصحف پردازی قدیم بر طریق اختیار قرائات، چگونه بر ترجمه متن موثر افتاده است.