سنجش ردپای بوم ‎شناختی به منظور پیش‏ بینی کاربری زمین در رویکرد داده-ستانده پویا

پیشی گرفتن تقاضای انسان از ظرفیت زیستی زمین باعث تخریب روزافزون محیط زیست شده و همین امر ضرورت انجام پژوهش دقیق درباره این تغییرات و پیش‎بینی آن را دوچندان می کند. ردپای بوم شناختی شاخص مناسبی برای پی گیری تقاضای انسان، ظرفیت احیای منابع و جذب زباله در محیط زیست است. مفهوم آن به دنبال ارائه معیاری زمین‎ محور است که اثر مصرف گذشته را محاسبه کند تا تمام فشار بر محیط زیست را در ناحیه زمین لازم برای تامین مصرف نشان دهد. در نسخه جدید روش‎های محاسبه این شاخص تلاش شده با استفاده از جدول داده- ستانده پویا، کاربری زمین با توجه به نرخ رشد اقتصادی بالقوه و نرخ رشد اقتصادی واقعی پیش‎بینی شود. به این منظور در این پژوهش برای نخستین بار ردپای بوم‎شناختی برای پیش بینی کاربردی زمین در رویکرد داده- ستانده پویا براساس داده‎های سال 1395، با استخراج جدول داده-ستانده پویا از جدول سال 1395 بانک مرکزی و با توجه به داده ‎های موجودی سرمایه و اطلاعات زمین در سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات انجام گرفت. براساس نتایج، طبق نرخ رشد برنامه‏ ریزی شده در برنامه ششم توسعه، سهم هر فرد ساکن ایران از زمین‎های داخلی بالغ بر 0/42هکتار است. اگر ردپای بوم‎شناختی با همین نرخ رشد کند تا 17/5 سال بعد، یعنی حدود سال 1412 با اتمام ظرفیت زیستی زمین مواجه می شود. این سال با در نظر گرفتن رشد اقتصادی بدون احتساب نفت 6/4 درصد در سال 1395 به سال 1417 می رسد.