مروری بر مفاهیم و مدل سازی تاب آوری و انصاف در لجستیک بشردوستانه با استفاده از رویکرد فراتحلیل

در سال های اخیر به دلیل افزایش آسیب های زیست محیطی، نظیر اقداماتی که باعث افزایش دمای کره زمین شده است، و همچنین افزایش جنگ و تروریسم در سراسر جهان، شاهد افزایش بلایای گوناگون بوده ایم. درنظرگیری برنامه ریزی مناسب برای امور لجستیکی و ارسال اقلام امدادی در قبل و بعد از فاجعه می تواند باعث نجات جان و مال آسیب دیدگان شود. در این مطالعه، دو موضوع تاب آوری و انصاف در لجستیک بشردوستانه از دیدگاه تحقیق در عملیات موردبررسی قرار گرفته است. انصاف به توزیع و ارضای مساوی و عادلانه تقاضای اقلام امدادی بین حادثه دیدگان می پردازد. همچنین تاب آوری به مجموعه ای از اقدامات که باعث کاهش آسیب پذیری سیستم در برابر بلایا و بازگشت سریع سیستم به شرایط قبل از فاجعه می شوند، اشاره دارد. هدف از این مطالعه مرور پیشینه پژوهش در حوزه های انصاف و تاب آوری در لجستیک بشردوستانه است.

 داده های مورداستفاده از نوع کیفی هستند. تمرکز این مطالعه، بررسی پژوهش های این حوزه طی سال های 1389 الی 1402 است. در این مطالعه، داده های مورداستفاده از کتاب ها و مقالات موجود در پایگاه های اطلاعاتی آنلاین نظیر گوگل اسکالر و اسکوپوس به دست آمد. سپس با روش فراتحلیل و با استفاده از نرم افزار مایکروسافت اکسل نسخه 2019 داده ها موردبررسی و تحلیل قرار گرفتند.

انصاف و تاب آوری را می توان جزو مباحث چالش برانگیز سازمان امداد و نجات دانست. همان طور که نتایج این مطالعه نشان می دهد، با وجود افزایش روزافزون تعداد مطالعات در مباحث تاب آوری و انصاف در لجستیک بشردوستانه، هنوز به اندازه کافی به آن توجه نشده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد علی رغم اهمیت کاربردی این دو مفهوم در حوزه لجستیک بشردوستانه، توجه کمی به آن ها در پژوهش های این حوزه شده است. ازجمله زمینه های تحقیقاتی می توان به درنظرگیری هم زمان انصاف و تاب آوری، درنظرگیری سنجه ای در جهت ایجاد تاب آوری به صورتی کارآمد در توزیع اقلام امدادی در لجستیک بشردوستانه، و درنظرگیری رویکرد های ریسک گریز عدم قطعیت مانند بهینه سازی استوار اشاره کرد.

در این مطالعه، اهمیت انصاف و تاب آوری و سنجه های اندازه گیری آن ها در لجستیک بشردوستانه نشان داده شده است. نتایج نشان می دهد علی رغم اهمیت انصاف و تاب آوری در لجستیک بشردوستانه، همچنان شکاف های تحقیقاتی بسیاری وجود دارد که نتایج آن ها می تواند به بهبود برنامه ریزی سازمان امداد و نجات کمک قابل توجهی بکند.