شناسایی مولفه های ویژه برای «معماری خوب» از دیدگاه اندیشمندان معاصر

یکی از موضوعات اساسی برای بسیاری از معماران، معلمان و پژوهشگران حوزه معماری، شناسایی عوامل موثر بر «معماری خوب» است. با وجود تلاش در راستای دستیابی به مولفه ‏های مختلف معماری خوب، نظریه‏ های متفاوتی مشاهده می‏ شود. ازطرفی، بسیاری از طراحان، مجموعه ‏ای از مولفه ‏های معماری را گردآوری و مطرح می‏ کنند، اما در هنگام طراحی و آموزش، به دلیل عدم وجود معیارهای مناسب و قطعی برای تصمیم‏ گیری با مشکل مواجه می ‏شوند. در طول تاریخ، درخصوص معماری خوب، معیارهای متفاوتی در نظریات اندیشمندان حوزه معماری مشهود است که به نظر می‏ رسد پیمایش در آن‏ها، می‏ تواند راهی به سوی شناسایی و تعمق بر مولفه‏ های معماری خوب باشد. ازاین رو، هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تدقیق مولفه ‏هایی برای معماری خوب براساس نظریات اندیشمندان معاصر است تا بدین وسیله مبنایی برای تحقق‏ پذیری آموزش و خلق معماری خوب حاصل شود. با این هدف، پژوهش حاضر به صورت توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعه اسنادی نظریات موجود در منابع کتابخانه ای حوزه معماری صورت گرفته است. منابع با استفاده از روش گلوله برفی پیدا شد و با تحلیل محتوا از میان آن ها به صورت هدفمند، پالایش و انتخاب شد. در این روند، 200 نظریه از سال‏های 1950 تا 2020 شناسایی و بررسی شد که از میان آن ها، 42 نظریه که بیشتر بر مولفه ‏ها و توصیف معماری خوب تاکید داشتند، انتخاب شد. استخراج مولفه‏ های مطرح شده از سوی نظریه‏ پردازان و شناسایی محورهای مشترک میان آن ها نشان می‏دهد که مولفه ‏های غالب برای معماری خوب را می‏توان معطوف بر مصالح، شیوه‏ های طراحی و ساخت، هندسه، عناصر کالبدی، فرم و عملکرد، زیبایی و تزئینات، طبیعت و اقلیم، محیط و جهان احساس دانست. البته این مولفه ‏ها دارای مفاهیم گسترده‏ای‏ هستند که درجه اهمیت و نوع نگاه هر نظریه ‏پرداز به آن ها متفاوت است.