واکنش خصوصیات مرفو-فیزیولوژیکی و ظرفیت آنتی اکسیدانی برخی ارقام تجاری بادام به تنش خشکی

با توجه به گسترش کم آبی و لزوم شناسایی و معرفی ارقام متحمل به تنش خشکی، این پژوهش با هدف بررسی واکنش ارقام تجاری بادام به تنش خشکی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه چهارتخته مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری دو سال 1399 و 1400 اجرا شد. دور های آبیاری بر اساس درصد رطوبت قابل استفاده خاک بین ظرفیت زراعی تا نقطه پژمردگی شامل 70 درصد، 50 درصد، 30 درصد و 10 درصد رطوبت ظرفیت زراعی به عنوان کرت اصلی و پایه رویشی GN بدون پیوند و 13 رقم تجاری مامائی، ربیع، صبا، آراز، اسکندر، آیدین، شاهرود 6، 7، 8، 10، 12، 13، 21 که همگی بر روی پایه رویشی GN پیوند شده بودند به صورت تصادفی در کرت های فرعی قرار گرفتند. در هر دو سال مطالعه گیاهان به مدت چهار ماه از اول خرداد تا پایان شهریور تحت تنش آبی قرار داشتند و ارزیابی و اندازه گیری صفات مورد مطالعه در دو مرحله، اواسط دوره تنش (اواخر تیر) و اواخر دوره تنش (اواخر شهریور) دوره انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنی دار وزن تر و خشک بخش های هوایی همه ارقام تجاری بادام شد و کمترین اثر تنش خشکی در رقم شاهرود 8 و پایه GN ثبت گردید. در هر دو مرحله مورد مطالعه اعمال تنش خشکی همراه با کاهش قابل توجه در شاخص کلروفیل بود و بین ارقام بادام نیز تفاوت معنی داری وجود داشت. در مقابل مقدار مالون دی آلدئید و نشت الکترولیت در همه ارقام بادام با افزایش شدت خشکی افزایش معنی داری داشتند. در هر دو مرحله اواسط و اواخر دوره تنش، ارقام شاهرود 8، شاهرود 12 و پایه GN بیشترین شاخص کلروفیل و کمترین مقدار مالون دی آلدئید و نشت الکترولیت را تحت تنش شدید خشکی (10 درصد رطوبت ظرفیت زراعی) را نشان دادند. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز و پراکسیداز در طول دوره تنش در ارقام بادام روند صعودی داشتند. در شرایط تنش شدید خشکی بیشترین ظرفیت آنتی اکسیدانی از نظر فعالیت آنزیم های مورد مطالعه در ارقام شاهرود 12، شاهرود 8 و پایه  GN ثبت شد. براساس نتایج این پژوهش، در سطوح مختلف تنش خشکی، ارقام شاهرود 8، شاهرود 12 و پایه  GNبیشترین وزن تر و خشک، شاخص کلروفیل و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی را داشتند و در مقابل کمترین مقدار پراکسیداسیون در این ارقام مشاهده شد که بیانگر تحمل بالای این ارقام به تنش کم آبی بود.