تربیت مبتنی بر عقلانیت پسامدرن؛ با تاکید بر اندیشه های میشل فوکو

پرورش قوای عقلانی، به عنوان صفت ممیزه انسان از سایر موجودات، از زوایای مختلف مورد توجه اندیشمندان و فلاسفه بوده است. یکی از موضوعات چالش برانگیز در نظام فکری و فلسفی میشل فوکو نیز همین موضوع است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی عقلانیت در اندیشه فوکو است. برای دستیابی به این هدف از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. در این راستا، اسناد و منابع مرتبط با پست مدرنیسم و آراء فوکو، به صورت هدفمند و گزینشی تا رسیدن به اشباع نظری، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش بیانگر این است که فوکو عقلانیت و دانش را برآمده از قدرت می داند، از عقلانیت های جزئی، سطحی و محلی سخن می گوید، و با عقلانیت و حقیقت کلی و جهان شمول به مخالفت برخاسته است. او همچنین فضای آموزشی، نهادها و سازمان ها را بازتولیدکننده و پژواکی از قدرت می داند. بر این اساس، می توان گفت از منظر فوکو، غایت تربیت، پرورش دانش آموزانی نقاد، فعال و خلاق است که با ساخت شکنی و تحلیل متون و کردارهای اجتماعی، روابط قدرت را شناسایی، و معانی و تفاسیر جدید را کشف نمایند.