بیداری معنوی و شب تاریک روح از دیدگاه یوحنا صلیبی

در عرفان مسیحی برای توصیف سیر روح به سوی خدا از استعاره «شب تاریک» استفاده شده است. یکی از کسانی که از این استعاره برای سیر روح به سوی خدا بهره می گیرد، یوحنا صلیبی است. وی مراحل گوناگون سفر روح به سوی خدا را بیان می کند و به مثابه مقامات عرفانی در نظام های عرفانی دیگران به کار برده است. یافته های این مقاله نشان می دهد «شب تاریک» نزد یوحنا صلیبی، استعاره از راهی برای روح به سوی خدا و وسیله ای برای توضیح سفر روح در حال تحول و دگرگونی در مسیر تعالی معنوی است که مسیر اتحاد با خداوند را تجربه می کند. یوحنا بر دو جنبه از سفر روح متمرکز است: جستجوی انسان برای خدا و جستجوی الهی برای انسانیت. او در هر جنبه ای از سفر، دوگانگی فعالیت و انفعال را ارائه می دهد. این دگرگونی از ساختاری چهارگانه پیروی می کند: اول: شب فعال حواس، صعود به کوه کرمل؛ دوم: شب فعال روح، صعود به کوه کرمل؛ سوم: شب منفعل حواس؛ چهارم: شب منفعل روح و شب تاریک. یوحنا در کتاب اول صعود وضعیت «سلبی» محرومیت را توصیف می کند. شب تاریک گامی برای ازبین بردن دل بستگی ها و راهی برای اتحاد الهی است؛ به این معنا که تمام مسیر تاریکی با چیزهای مبهم پوشیده شده است. ارتباط با روح در این شب بدون کمک حواس است و شب با خشکی ها و خلاهایش وسیله ای برای معرفت خدا و نفس در نظر گرفته شده است.