رخداد فهم و مولفه های آن در رساله قشیریه با تکیه بر رویکرد گادامر

رساله قشیریه، رساله ای تعلیمی و آموزشی از استاد ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری و از عمده-ترین مراجع عرفان و تصوف در قرن پنجم هجری است. گفته پردازی مقتدر دارد، اما این اقتدار با استبداد مولفانه فرق دارد و از هر نوع تصلب اندیشه، گریزان است و در پی انقلابی برای تصحیح و بازیابی عقاید است.رساله قشیریه با هدف هدایتگری (مریدان قرن 5 و البته عموم مردم) به شناخت مجدد مسیر شریعت و طریقت و تبرئه اهل تصوف از اتهامات، در پنجاه و پنج باب به تعلیم پرداخته است. در این پژوهش برآنیم تا مولفه های رخداد فهم در رویکرد هرمنوتیک فلسفی گادامر را بر این متن عرضه داریم. گادامر، فهم را واقعه می داند که وابسته به مولفه های پیش داوری، زبان، گفتگو و تاریخمندی است. خوانش گر با منطق مکالمه و امر تاویل به پرسشگری از متن می پردازد تا؛ به امتزاج افق ها (بین مفسر و متن) نائل آید. در نظر او، پیش داوری به مثابه افق درونی و تاریخمندی انسان به مثابه افق بیرونی است؛ طبق این مولفه ها، متن رساله دارای افق درونی و بیرونی است که این مسیر با قالبهای پیشنهادی گادامر به خوبی به امتزاج می رسد. بین متن رساله قشیریه با اصول گادامر، و متن رساله با مفسر، مکالمه قوی برقرار می شود و افق های معنایی، فاصله های زمانی و مکانی آنها را درهم می شکنند.خوانش گر رساله، با فهم انسان شناسی، هستی شناسی، ایمان به فراافق (خدا) و فراخوانش ها (انبیا و اولیا) به تفسیر افق ها می پردازد. شگردهای متن با نسبیت باوری، تکثر معنا و ارتباط دوسویه متن و مفسر نشانگر تغییر و ایجاد فهم نو و سیال است.