ارزیابی زیست توده، صفات فیزیولوژیک و سودمندی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.)-تاج خروس (Amaranthus hypochondriacus) در کشت بقایای جو و کود نیتروژن

به منظور ارزیابی زیست توده، صفات فیزیولوژیک و سودمندی‏های کشت مخلوط ذرت و تاج خروس در کشت بقایای جو و سطوح مختلف نیتروژن، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عوامل مورد بررسی عبارت بودند از: 1- عامل کشت در دو سطح کشت (در بقایای جو و کشت بدون بقایای جو) به عنوان کرت‏های اصلی، 2- نوع کشت در دو سطح (کشت خالص و کشت مخلوط) به عنوان کرت‏های فرعی، 3- سطوح مختلف نیتروژن در چهار سطح (صفر، 100، 200، و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص برای ذرت و صفر، 40، 80، و 120 کیلوگرم در هکتار برای تاج خروس) به عنوان عامل فرعی فرعی. نتایج نشان داد که بیشترین وزن خشک کل تاج خروس در تیمار استفاده از 80 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در شرایط کشت خالص تاج خروس و بدون استفاده از بقایای جو با تولید 8031 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. بیشترین وزن خشک کل ذرت (11187 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کشت خالص ذرت در بقایای جو با کاربرد 300 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بیشترین سرعت فتوسنتز تاج خروس در تیمارهای استفاده از 40 کیلوگرم نیتروژن در شرایط کشت خالص و بدون استفاده از بقایای جو و عدم استفاده از کود نیتروژن و استفاده از 40 کیلوگرم نیتروژن در شرایط کشت مخلوط با ذرت و بدون استفاده از بقایای جو مشاهده شد. همچنین، نتایج نشان داد که بیشترین سرعت فتوسنتز ذرت با کاربرد 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد و با کاهش کاربرد نیتروژن، سرعت فتوسنتز نیز کاهش معنی داری داشت. نسبت برابری زمین نشان داد که افزایش 30 درصدی در کشت مخلوط ذرت و تاج خروس در کشت بقایای جو با کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای ذرت و 40 کیلوگرم نیتروژن در هکتار برای تاج خروس مشاهده شد که نشان دهنده‏ سودمندی کشت مخلوط ذرت و تاج خروس می‏باشد. طبق نتایج این پژوهش، اگر هدف تولید تاج خروس بود از بقایای جو استفاده نشود ولی در کشت ذرت کاربرد بقایای جو توصیه می‏شود. همچنین، استفاده از 40 و 300 کیلوگرم نیتروژن به ترتیب برای تاج خروس و ذرت برای افزایش زیست توده توصیه می‏شود.