تاملی در رابطه نظریه ولایت مطلقه فقیه امام خمینی و نظریه منطقه الفراغ شهید صدر

از مهم‎ترین نظریات فقه سیاسی شیعه   که در تکمیل و راستای هم‎دیگر هستند منطقه الفراغ و ولایت مطلقه فقیه است. مطابق با نظریه منطقه الفراغ شهید صدر، حاکم اسلامی این حق را دارد که مستقلا اقدام به قانون‎گذاری کند و بایدها و نبایدهایی را تعیین کند که علاوه بر جایگاه قانونی، مانند دستورات خداوند، واجب الاطاعه باشند. بنابراین، این حق تنها برای معصوم نیست، بلکه در عصر غیبت معصوم، برای حاکم جامع الشرائط اسلامی نیز وجود دارد. مطابق با نظریه ولایت مطلقه فقیه امام خمینی1، در نبود معصوم، فقیه عادلی که توانایی تشکیل حکومت را داشته باشد نیز به اندازه پیامبر و ائمه هدی: که موفق به دست گرفتن حکومت شدند، دارای اختیارات حکومتی خواهد بود. نقطه وصل و مهم‎ترین وجه اشتراک این دو نظریه، حق حکومت و مشروعیت ولایت فقیه در عصر غیبت و مهم‎ترین تفاوت آن‎ها در گستره اختیارات آن‎هاست. در منطقه الفراغ، حاکم حق عبور از واجبات شرعی و الزامات قانونی را ندارد. اما در ولایت مطلقه فقیه، حاکم در صورت صلاح‎دید، ولو به طور موقت حق تعطیلی واجبات و نقض قانون را در راستای مصلحت نظام اسلامی دارد؛ زیرا حکومت اسلامی از احکام اولیه اسلام شمرده می‎شود.