مصورسازی روند جهانی پژوهش های گفتمان حسابداری مسئولیت اجتماعی: تحلیل کتاب سنجی

جایگاه ویژه فعالیت های مسئولیت اجتماعی در شرکت ها موجب شده تا نگرانی هایی در مورد کمیت و کیفیت افشای این اطلاعات وجود داشته باشد. مقتضای اهمیت علمی و کاربردی پژوهش های این حوزه، تحلیل کتاب سنجی با هدف ترسیم نمایی از وضعیت و روابط کتاب شناختی آن، ضرورتی است که تاکنون به طور دقیق بدان پرداخته نشده است.

پس از گردآوری، پالایش و آماده سازی داده های کتاب شناختی، تعداد 1388 مقاله مربوط به دوره زمانی 1956 تا 2024 از پایگاه داده انتخاب شد. در این مقاله برای تجزیه و تحلیل هم واژگانی و شبکه های اجتماعی از نرم افزار VOSviewer استفاده شد.

یافته ها بیانگر آن است که سیر انتشار ادبیات حوزه حسابداری مسئولیت اجتماعی تا سال 2013 به شکل ضعیفی بررسی شده است و از این سال به بعد  به علت ضرورت موضوع، روند صعودی پژوهش ها را نشان می دهد. خوشه های پژوهش در 9 خوشه طبقه بندی شد که بر اساس تحلیل کتاب سنجی موضوع، کلیدواژه حسابداری مسئولیت اجتماعی در هسته مرکزی و در فاصله نزدیک به آن گره های بزرگ دیگری مانند: توسعه پایدار، گزارش های پایداری، تصمیم گیری، حسابداری زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی، اندازه گیری ESG، حسابداری ESG ، حسابداری سبز، اندازه گیری مسئولیت اجتماعی و غیره را نمایان ساخت. کشور آمریکا با 271 سند، دانشگاه مطالعات اقتصادی بخارست از کشور رومانی با انتشار 16 سند، حوزه کسب و کار، مدیریت و حسابداری با 31.8 درصد و در بین پژوهشگران چو با 9 مطالعه پرکاربردترین ها در این حوزه پژوهشی شناخته شدند.

مطالعه حاضر با شناخت ساختار فکری و مفهومی حسابداری مسئولیت اجتماعی به آشکارسازی موضوعات نوظهور همچون تغییرات آب و هوایی، گزارشگری پایداری، کنترل داخلی، پاسخگویی و  ESG می پردازد.

دانش افزایی:

 نتایج ضمن ترسیم چشم اندازی برای پژوهشگران، می تواند مبنای سیاست گذاری نهادهای علمی در راستای مدیریت بهینه فعالیت های پژوهشی در این حوزه قرار گیرد. همچنین مطالعه حاضر می تواند برای نهادهای تدوین کننده استانداردهای گزارشگری مسئولیت اجتماعی، سرمایه گذاران و اعتباردهندگان کارآمد باشد.