مضامین عرفانی در غزل های حسین منزوی

حسین منزوی شاعری است که تحولات عمده ای در عرصه غزل به وجود آورده است و جزو نوآوران این عرصه محسوب می شود. در ژرفای غزل های منزوی بخش مهمی از اندیشه های او در رابطه با خدا، انسان و جهان هستی نهفته است، اما عواملی مانند کم رنگ بودن عرفان در دوران معاصر و بی ادعایی وی در حوزه عرفان، این تصور را ایجاد کرده که او شاعری صرفا عاشقانه سراست. جستار حاضر، با روش توصیفی تحلیلی و با هدف صورت بندی اندیشه های معنوی منعکس شده در غزل منزوی، به بررسی چگونگی نگاه او به مباحث عرفانی، پرداخته و نگرش این شاعر درباره هر کدام از مصادیق عرفان را از میان غزل های وی استخراج و مدون نموده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که مفاهیمی چون لزوم خود شناسی، رهایی از تعلقات، تحمل رنج، اعتقاد به عهد امانت، اهمیت ترک دنیا و نفسانیات، صبر، شکر، تسلیم و رضا، اعتقاد به وحدت وجود، برتری عشق به عقل، در غزل های وی دیده می شود و عشق او بین مجاز و حقیقت در نوسان است. بسامد بالای مفاهیم عرفانی و اثرگذاری حسی قابل توجه آن، نشان می دهد که این مفاهیم، تنها وسیله مضمون پردازی و بازی های بیانی نبوده و بخش مهمی از دغدغه های ذهنی شاعر را به خود اختصاص داده است، اما کاملا منطبق با آن چیزی که در سنت عرفانی شعر فارسی دیده می شود، نیست؛ از این رو نشانه هایی از سلوک معنوی و حد و مرز آن را در دنیای امروز به دست می دهد.