تاثیر نامتقارن ریسک ژئوپلیتیک جهانی بر مخارج دفاعی در ایران در قالب مدل VECM

 ریسک ژئوپلیتیک جهانی نشان گر تنش ها و رویدادهای ژئوپلیتیکی است که تهدیدی جدی برای امنیت و صلح جهانی به حساب می آیند. بیشتر کشورهای جهان نسبت به این موضوع با افزایش در مخارج دفاعی واکنش نشان می دهند. اهمیت این موضوع برای کشورهای منطقه خاورمیانه دوچندان است؛ چرا که این منطقه نقش مهمی در ریسک ژئوپلیتیک جهانی دارد. بر این اساس، در پژوهش حاضر آثار کوتاه مدت و بلندمدت نامتقارن ریسک ژئوپلیتیک جهانی بر مخارج دفاعی ایران با استفاده از یک مدل نئوکلاسیک و داده های سالیانه دوره ی زمانی 2021-1985م بررسی شده است. به این منظور، نخست تکانه های مثبت و منفی ریسک ژئوپلیتیک جهانی به کمک روش گرنجر و یون استخراج شده اند. سپس، با استفاده از آزمون هم انباشتگی یوهانسن-یوسلیوس، وجود رابطه تعادلی بلندمدت نامتقارن تایید شده است؛ در آخر، از مدل تصحیح خطای برداری (VECM) به منظور اندازه گیری این اثرات نامتقارن استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که در کوتاه مدت و بلندمدت، تکانه های مثبت ریسک ژئوپلیتیک جهانی، مخارج دفاعی را افزایش و تکانه های منفی آن، مخارج دفاعی را کاهش داده است. اما تاثیر افزایشی تکانه های مثبت ریسک ژئوپلیتیک جهانی بزرگ تر از تاثیر کاهشی تکانه های منفی آن است (تایید تاثیر نامتقارن). بر اساس سایر نتایج تحقیق، مخارج دفاعی رژیم صهیونیستی، مهم ترین عامل افزایش مخارج دفاعی ایران در بلندمدت و مخارج دفاعی عربستان، مهم ترین عامل افزایش مخارج دفاعی ایران در کوتاه مدت بوده است.