مختصات معنایی نظام فیض از دیدگاه فلوطین و ابن عربی

«نظریه فیض» از ابداعات فلوطین و پاسخی بر مساله ی صدور کثرات از واحد بود. از دیرباز تاکنون تبیین های متعددی از فیض، توسط حکما صورت پذیرفته است، اما تفسیر ابن عربی بسیار متفاوت است. پژوهش حاضر می کوشد مساله ی: مختصات معنایی نظام فیض را با موازنه ی آرای افلوطین و ابن عربی و با بهره گیری از روش توصیف و تحلیل ارسطویی بررسی کرده و آن را در دو سطح مولفه ها و مبانی، تطبیق و ارزیابی کند. هدف از انجام این پژوهش: کشف و استنباط مولفه های نظام فیض در دو دستگاه معرفتی فلوطین و ابن عربی است، به-طوری که ارتباط مبانی و آرای این دو نشان داده شود. یافته های تحقیق: حاکی از آن است که نظام فیض فلوطین و ابن عربی از نظر مبنا و بنا تفاوت های بنیادین و ساختاری عمیقی دارند، به این صورت که ابن عربی توانسته است با طرح نظریه ی فیض در بستر وحدت شخصی وجود، تحلیل دقیق تر و جامع تری از آن ارائه دهد. مهم ترین دستاورد و شاخصه ی فیض ابن عربی را می توان در گذر او از کثرات هستی و تبیین عمیق از ربط حق با خلق، و میزان حضور و فاعلیت حق دانست.