بررسی عوامل رفتاری موثر بر فرایند قانون‏گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران

در این پژوهش تلاش شده است تا نظام تقنینی در جمهوری اسلامی ایران از منظر عوامل رفتاری مورد بررسی قرار گیرد. این عوامل که برآمده از مولفه‏ های هنجاری و ساختاری هستند، تاثیرات قابل توجهی بر فرایند قانون‏گذاری دارند و شناخت آنها به درک هر چه بهتر مقوله حکمرانی مطلوب کمک می‏کند. سئوال اصلی که در این پژوهش مطرح می‏شود این است: عوامل رفتاری تاثیرگذار بر فرایند قانون‏گذاری در جمهوری اسلامی ایران کدام هستند؟ در راستای سئوال مزبور، فرضیه‏ مقاله حاضر این است که مجموعه ‏ای از عوامل و کارگزاران رسمی و غیررسمی بر امر مهم وضع قانون در کشور تاثیر دارند و هر یک تلاش دارند تا رفتار قانون ‏گذاری را در راستای منافع و خواسته ‏های خود سمت و سو دهند. تحقیق حاضر بر اساس روش توصیفی تحلیلی به رشته تحریر درآمده و داده ‏ها نیز به روش کتابخانه‏ ای و از طریق فیش ‏برداری تهیه شده‏ اند. یافته‏ های تحقیق نشان می‏دهند که عوامل رفتاری موثر بر قانون‏گذاری در ایران انعکاسی از اسلامیت و جمهوریت به مثابه دو ارزش اساسی نظام ساختاری قانون اساسی هستند؛ جمهوریت منجر به پیداش نهادهای دموکراتیک و اسلامیت منجر به پیدایش نهادهای عالی نظارتی گردیده است. هر کدام از این دو، در چارچوب نظریه حکمرانی مطلوب، حاکی از محدودیت‏ها و امکانات نظام مزبور می‏باشند.