بررسی صفات زراعی و عملکردی برخی از اکوتیپ های گیاه دارویی بالنگوی شهری (Lallemantia iberica Fisch. et Mey) در استان آذربایجان شرقی

بالنگوی شهری گیاهی یک ساله و علفی از تیره نعناع است که اغلب برای استفاده از دانه آن کشت وکار می شود. به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد 49 اکوتیپ بالنگوی شهری جمع آوری شده از مناطق مختلف کشور، پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و طی سال های 95 و 96 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. مهم ترین صفات اندازه گیری شده عبارت بودند از تعداد دانه در کپسول، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت. نتایج به دست آمده نشان داد که اکوتیپ ها در اکثر صفات موردمطالعه اختلاف معنی داری با یکدیگر نشان دادند. اکوتیپ روستای الوار بستان آباد از نظر بسیاری از صفات مخصوصا از نظر عملکرد دانه برتری بالایی داشت. نتایج تجزیه های همبستگی، رگرسیون و علیت نشان دادند که تعداد دانه در بوته و تعداد دانه در کپسول دارای بیشترین همبستگی با عملکرد دانه بودند و از اجزای موثر در افزایش عملکرد دانه محسوب می شوند. بیشترین ضریب همبستگی (0/879) بین تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه مشاهده گردید. براساس تجزیه خوشه ای، اکوتیپ ها بر پایه عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن در دو خوشه گروه بندی شدند که گروه دوم شامل 22 اکوتیپ با بالاترین ارزش از نظر صفاتی چون تعداد دانه در بوته و تعداد دانه در کپسول بودند. براساس نتایج، اکوتیپ شماره 37 (روستای الوار بستان آباد)، 23 (تبریز 4) و 24 (کلوانق 14) از نظر صفت عملکرد دانه و اکوتیپ های شماره 14 (تبریز 3)، 44 (روستای لیلاب ورزقان) و 37 (روستای الوار بستان آباد) از نظر صفت عملکرد علوفه خشک، مناسب ترین و سازگارترین اکوتیپ ها برای تبریز شناخته شدند.