مطالبات رفاهی کارگران صنعت نفت با تکیه بر عرایض (1320-1332 ش)

اکتشاف نفت و شکل‏گیری صنایع در ایران، باعث ظهور طبقه جدید کارگر صنعتی شد؛ طبقه‏ای که توانست منشا تحولات زیادی در تاریخ معاصر ایران شده و به عنوان بازیگری فعال در این عرصه، ایفای نقش کند. بیشتر پژوهش‏های انجام شده در زمینه کارگران صنعت نفت، مبتنی بر آثار کتابخانه‏ای و مطبوعات حزبی بوده و کمتر به اسناد آرشیوی و عرایض توجه شده است. خوانش و تحقیق در اسناد عرایض، رویکردی نو در نگارش تاریخ فرودستان است؛ از این رو این مقاله درصدد است با استفاده از عرایض کارگران صنعت نفت ایران (1320-1332) ش. وضعیت رفاهی و مواجهه کارگران با این مسائل را بررسی کند. یافته های تحقیق نشان می دهد که کارگران صنعت نفت به موازات آگاهی یافتن از حقوق خود به وضعیت رفاهی خود اعتراض کردند. آنها با برپایی اعتصاب و تشکیل اتحادیه ‏ها، اعتراض خود را نشان داده و امتیازات مهمی کسب کردند. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است و اطلاعات لازم از طریق بررسی منابع، مدارک و اسناد عرایض، با رویکرد تاریخی و سند شناسانه گردآوری شده اند. حدود و نقطه تمرکز مکانی و زمانی و موضوعی پژوهش، ایران دوره پهلوی دوم، از شهریور 1320 ش. تا کودتای 28 مرداد 1332 ش است.