بررسی نمود معمارانه ی مرگ و زندگی (مطالعه موردی:آرامگاه های اقلیم سرد و کوهستانی)

آرامگاه ها در معماری و فرهنگ ایران جایگاه ویژه ای دارند و در شکل گیری این بناها، عوامل مختلف محیطی و جغرافیایی، فرهنگ و باورهای یک جامعه، نقش مهمی را داشته اند. مرگ یکی از قطعی ترین رویداد زندگی انسان ها در طول تاریخ محسوب می شود و تاثیر بسزایی در شکل گیری معماری داشته است بنابراین انسان باید شیوه ای را برای تدفین مردگان به کار ببرد. در هر دوره ی معماری، برجسته ترین اثر حضور تاریخی انسان، معماری مرگ آن هاست که در طول تاریخ به روش های گوناگون درکالبد معمارانه ظاهر شده اند. یکی از عناصر مهم معماری بعد از مساجد، معماری آرامگاهی است و از جنبه های گوناگون نقش مهمی را به خود اختصاص داده اند که قابل ارزیابی و تحلیل می باشند. در مقاله حاضر سعی برآن است نمونه های موردی در اقلیم سرد و کوهستانی جمع آوری و تحلیل شوند تا به شناخت دقیق تر از معماری آرامگاه ها به دست آید. همچنین در ادامه به تحلیل و بررسی گونه های آرامگاهی تاریخی ایران بر اساس دوره و بستر جغرافیایی که، این موضوع منجر به شناخت الگوهای پلانی و روند تزئینات و... آن ها خواهد شد. روش تحقیق در این مقاله ترکیبی بوده و به روش کیفی-کمی می باشد. گردآوری داده ها به صورت میدانی و اسنادی- کتابخانه ای می باشد که شامل تاریخ نگاری و گونه شناسی و شناخت تزئینات و.. می شود که با تحلیل نمونه های موردی، بررسی گونه بندی آرامگاه ها، ساختار فرمی و پراکندگی و انطباق با اقلیم آنها از اهداف این مقاله است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در برخی از دوره های تاریخی بیشتر یک گونه فرمی یا کارکردی دیده می شود وهمچنین باعث کاهش یا افزایش تکرار الگوها خواهند شد. آرامگاه ها بیشتر بصورت کالبدهای مذهبی، غیرمذهبی و یادمانی و اوج تزئینات آجرکاری متاثر از بوم و فرهنگ و تاریخ آن اقلیم شکل گرفته اند.