تحلیل ساختگرایانه پی رفت های روایی در قصه های عامیانه ایران با رویکردی به آراء کلود برمون (نمونه مطالعاتی: قصه ی جهان افروز از داراب نامه بیغمی)

مقاله حاضر قصد دارد از منظری ساختگرایانه و با تاملی بر جلوه ها و بازخوانی روایت از منظر کلود برمون به مطالعه ی پی رفت های1 روایی ادبیات عامه ایران بپردازد. داراب نامه بیغمی (قرن نهم هجری) یکی از متون شیوا و ارزشمند نثر فارسی است که علاوه بر روایاتی حماسی راجع به پهلوانان و جنگاوران کهن، به جلوه هایی از افسانه های عامیانه با محوریت عیاران و رخدادهایی عاشقانه حول شخصیت یا زندگی آنها نیز توجه دارد. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، نمونه شواهدی از متن داستان گزینش شده است که قابل تطبیق با الگوی برمون می باشد. به عنوان نمونه، در قصه ی جهان افروز، سه پی رفت دیده می شود که سبب خلق پی رفت اصلی یا همان کل روایت می گردد. کنش ها و حوادثی که در قصه ی جهان افروز در پی هم می آیند سبب خلق یک روایت به غایت منسجم و شخصیت محور شده است. علاوه بر این، بر اساس الگوهای طراحی شده در این مقاله، سه گونه توالی2 مد نظر برمون شامل زنجیره ای، انضمامی و پیوندی، در تحلیل روایت شناسانه قصه ی جهان افروز قابل مشاهده است. بدین گونه که در توالی زنجیره ای و انضمامی که مجموعه ای از کنش های پیوسته هستند، شخصیت به گونه ای درست در مسیر قصه هدایت می شود ودر بخش توالی پیوندی، واکنش های ضد قهرمان و نیروهای بازدارنده در تضاد با کنش های قهرمان و شخصیت قصه است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که الگوی ساختگرایانه برمون به نحو موثری قابلیت تطبیق بر ادبیات کهن و روایت های عامیانه آمیخته در جهان داستان های ایرانی را داراست.