تاثیر کاربرد طولانی مدت و تلفیقی کودهای آلی و شیمیایی بر تولید گندم (Triticum aestivum L.) در کرت های ثابت

امروزه استفاده تلفیقی از کودهای آلی و شیمیایی برای تولید پایدار و حفظ خاک اجتناب ناپذیر می باشد. به منظور بررسی تاثیر کاربرد طولانی مدت و توام کودهای شیمیایی و آلی بر تولید گندم رقم برات در کرت های ثابت، پژوهشی در شش تیمار با سه تکرار و به مدت چهار سال (1396 تا 1400) در شهرستان اهواز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارها شامل T1: شاهد بدون مصرف کود، T2: کاربرد کودهای شیمیایی نیتروژنی، فسفری و پتاسیمی بر اساس آزمون خاک، T3: کاربرد 20 تن کود گاوی هر دو سال یکبار+ 75 درصد مقدار نیتروژن + 50 درصد مقدار فسفر و پتاسیم توصیه شده، T4: کاربرد 20 تن باگاس هر دو سال یکبار + 75 درصد مقدار نیتروژن + 50 درصد مقدار فسفر و پتاسیم توصیه شده، T5:  کاربرد سالانه 20 تن کود گاوی + 75 درصد مقدار نیتروژن توصیه شده، T6: کاربرد سالانه 20 تن باگاس + 75 درصد مقدار نیتروژن توصیه شده بودند. در پایان فصل رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در تیمارهای مدیریت تلفیقی، کاربرد کود دامی نسبت به کود باگاس از اثربخشی بیشتری برخوردار بود. بیشترین عملکرد دانه گندم در تیمارهای T2 و T3 به ترتیب به میزان 4845 و 4473 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد که نسبت به عملکرد دانه در تیمار شاهد (2350 کیلوگرم در هکتار) افزایش عملکرد معنی داری داشتند. بیشترین نسبت فایده به هزینه (در سال 1400) در اثر اعمال تیمار T2 به دست آمد (2/20). نسبت فایده به هزینه در اثر اعمال تیمارهای مدیریت تلفیقی کود آلی و شیمیایی (تیمارهای T4 و T3) تقریبا 50 درصد کمتر از تیمار کاربرد انحصاری کودهای شیمیایی بود. با محاسبه ی مجدد نسبت فایده به هزینه براساس قیمت نهاده ها در سال زراعی 1402-1403 مشاهده شد که تیمار T2 همچنان بالاترین نسبت فایده به هزینه را داشت (4/13) اما با شیب شدیدی کاهش یافت. این درحالی است که نسبت فایده به هزینه در اثر استفاده از تیمارهای T3 و T4 تقریبا ثابت و پایدار ماند (در محدوده 8 تا 11). نتایج حاکی از این حقیقت است که کاربرد توام کودهای آلی و شیمیایی نه تنها در پایداری حاصلخیزی خاک و تولید محصولات کشاورزی موثر خواهد بود بلکه در پایداری سود بهره برداران نیز نقش خواهد داشت.