واکاوی تاثیر عوامل اقتضایی بر قابلیت مسئولیت اجتماعی و کارایی بازارپذیری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

توجه به مسئولیت اجتماعی یکی از راهبردهای مهم شرکت ها برای پاسخگویی به تقاضای جامعه و به عنوان یک راهبرد برای بقا و کارآمدی بیشتر محسوب می شود که مزیت رقابتی برای موفقیت در عرصه تجارت نیز تلقی می شود. بنابراین، شناخت عوامل موثر بر ارتقای سطح مسئولیت اجتماعی شرکت و افزایش سهم آن در بازار اهمیت ویژه ای دارد. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی تاثیر عوامل اقتضایی شامل اندازه شرکت، عمر شرکت و استراتژی های تمایز و رهبری هزینه بر قابلیت مسئولیت اجتماعی شرکت و همچنین کارایی بازارپذیری آن است. علاوه بر این، قدرت بازاریابی شرکت نیز یکی از عوامل اقتضایی است که تاثیر آن بر قابلیت مسئولیت اجتماعی شرکت بررسی شده است. جامعه آماری پژوهش شامل همه شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران است؛ اما با اعمال محدودیت های لازم، تعداد 166 شرکت فعال در دوره زمانی 10 ساله (1392 تا 1401) بررسی شده است. برای اندازه گیری قابلیت مسئولیت اجتماعی و کارایی بازارپذیری شرکت با تعیین هدفمند متغیرهای ورودی و خروجی، از رویکرد تابع مرزی تصادفی استفاده شده است. هم چنین، برای آزمون فرضیه های پژوهش از رگرسیون چندگانه بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد نشان داد، اندازه شرکت بر قابلیت مسئولیت اجتماعی تاثیر منفی دارد، در حالی که عمر شرکت و قدرت بازاریابی بر قابلیت مسئولیت اجتماعی شرکت تاثیر مثبت دارند. همچنین نتایج نشان داد متغیرهای اندازه و عمر شرکت بر کارایی بازارپذیری آن تاثیر مثبت دارند. اما بین استراتژی های رهبری هزینه و تمایز با هر دو متغیر قابلیت مسئولیت اجتماعی و کارایی بازارپذیری شرکت رابطه معناداری مشاهده نشد. این پژوهش در چارچوب تئوری ذینفعان و با هدف افزایش پاسخگویی به جامعه و موفقیت شرکت ها، عوامل، ویژگی ها و استراتژی های موثر بر مسئولیت اجتماعی را معرفی نمود و نقش آن ها را در بازاریابی و بازارپذیری مطلوب شرکت ها مشخص کرد که برای پژوهشگران اهمیت ویژه ای دارد. بر اساس نتایج ارزیابی قابلیت مسئولیت اجتماعی و کارایی بازارپذیری و همچنین تبیین نقش عوامل اقتضایی موثر بر مسئولیت اجتماعی و عملکرد شرکت در بازار رقابتی، مدیریت می تواند برنامه استراتژیک شرکت را تنظیم کند و بر روی عواملی که می توانند نقش قابل توجهی در موفقیت شرکت داشته باشند، تمرکز نموده یا به طور ویژه سرمایه گذاری کند. علاوه بر این، نتایج پژوهش می تواند به انتخاب مطلوب سرمایه گذاران، ارزیابی و مشاوره صحیح مشاوران و تحلیلگران و هم چنین نظارت و جهت دهی بازار سرمایه و اقتصاد کلان توسط دولت مردان کمک کند.