بررسی وضعیت طراحی داخلی مراکز توانبخشی برای کودکان با اختلال طیف اوتیسم

 عوامل فیزیکی و طراحی محیط های داخلی توانبخشی مناسب براساس شناخت محرک های حسی اوتیسم و با بررسی نوع واکنش حسی نسبت به محیط می تواند درکیفیت ارائه خدمات توانبخشی موثر واقع شود. هدف از این تحقیق بررسی و شناسایی وضعیت موجود و با شناخت محرکات حسی نسبت به آستانه عصبی بالاو پایین اوتیسم به منظور بهسازی و ارتقای فضاهای توانبخشی در راستای کیفیت بخشی خدمات توانبخشی بوده است.  

 پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی است که از پرسش نامه سنجش کیفیت معماری تنظیم شده توسط محقق جهت بررسی کیفیت معماری داخلی نسبت فضای آموزشی و درمانی استفاده شد. در بررسی عوامل موثر بر کیفیت فضاهای معماری، 9 مولفه سازماندهی فضا، انعطاف پذیری فضا، امنیت و ایمنی، بافت، مصالح و مبلمان، تهویه مطبوع، رنگ، نور، آکوستیک و فضای سبز، دید و منظر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این پژوهش مقطعی 32 نفر از کاردرمانگران مراکز درمانی دانشگاهی و بیمارستانی، مراکز بهزیستی، کلینیک های خصوصی مشارکت کردند. برای تبیین وضعیت موجود از آزمون t تک نمونه ای و برای بررسی میزان مقبولیت هریک از ابعاد و اولویت بندی آنان از آزمون فریدمن استفاده شده است.

 نتایج حاکی از آن است که t مشاهده شده در مولفه های بافت و مصالح، نور، آکوستیک بالاتر از t جدول بوده و معنی دار می باشد بنابراین از دیدگاه پاسخگویان میزان تاثیر مولفه بافت و مصالح، نور، آکوستیک بر کیفیت معماری فضاهای اوتیسم در حد مطلوبی قرار دارد. نتایج حاکی از آن است که میانگین رتبه محاسبه شده برای مولفه سازماندهی فضا 3/72، انعطاف پذیری فضا 3/95، امنیت و ایمنی 4/75، بافت، مصالح و مبلمان 6/63، تهویه مطبوع 5/50، رنگ 5/69، نور 6/08، آکوستیک 6/45 و فضای سبز، دید و منظر 2/23 است. چون سطح معنی داری کمتر از مقدار می باشد، بنابر اطلاعات موجود فرضیه صفر رد می شود. همچنین مقدار آماره خی دو برابر با 75/863 و سطح معنی داری مطلوب برآورد شده است.

 نتایج برای تبیین وضعیت موجود با رعایت مفروضات پارامتریک از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد. همان گونه که نتایج در سطح معنی داری 0/05 با درجات آزادی بیان شده بررسی شد. میزان مطلوبیت از مولفه های کیفیت معماری فضاهای اوتیسم، متفاوت است. برای مولفه سازماندهی فضا، انعطاف پذیری فضا، امنیت و ایمنی، بافت، مصالح و مبلمان مناسب، تهویه مطبوع، رنگ، نور مناسب، آکوستیک به بهسازی نیاز است و فضای سبز، دید و منظر نامناسب بوده است. درنتیجه با باسازی و طراحی فضاهای توانبخشی برای کودکان که مبتنی بر شرایط حسی و حساسیت های آن ها باشد حائز اهمیت است.