نقد و بررسی فرضیه جدا انگاری گورانی و زازاکی از کردی

زبان کردی دارای گونه های مختلفی است که زبان شناسان قائل به جدایی آن ها از کردی نشده اند، به استثنای گورانی و زازاکی که در نظر بعضی از زبان شناسان مستقل از زبان کردی به شمار می روند. جدا دانستن گورانی و زازاکی سابقه چندانی ندارد و تا ورود خاورشناسان به کردستان مطرح نبوده است؛ اما اکنون در مجامع آکادمیک از شهرت نسبی برخوردار است. این موضوع بر خلاف شهرتش، هنوز به اثبات نرسیده و مبانی نظری آن نیز از استدلال های قوی برخوردار نیست. در این جستار با بررسی پژوهش ها در این زمینه، مشخص شد که بنیاد تمام پژوهش ها بر دو فرضیه متکی است: 1. تاریخی که بر اساس آن گوران ها و زازاها از کرانه های دریای خزر به غرب ایران مهاجرت کرده اند؛ 2. زبان شناختی که بر اساس آن گورانی و زازاکی متعلق به گروه زبان های ایرانی کرانه خزر هستند. فرضیه تاریخی علاوه بر این که هنوز اثبات نشده، شواهد و قراینی نیز وجود دارد که خلاف آن را اثبات می کند. استدلالات فرضیه زبان شناختی نیز دارای اشکالاتی است؛ افزون بر آن پایه استدلالات هم بر شواهد بیرون زبانی نهاده شده، نه درون زبانی.