انواع آغازگر و انسجام دستوری بر مبنای فرانقش متنی در داستان اختلاف حساب

پژوهش حاضر به بررسی انواع آغازگر و توزیع آنها و همچنین بررسی انواع عناصر انسجام دستوری در داستان اختلاف حساب، نوشته جلال آل احمد، در قالب فرانقش متنی نظریه نقشگرای نظام مند هلیدی می پردازد. از آنجایی که در این نظریه، بند اصلی ترین واحد مطالعه معناست، تمامی بندهای داستان بررسی و انواع آغازگر و ابزارهای انسجام دستوری در آنها مشخص و طبقه بندی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان به کارگیری آغازگر ساده و مرکب در پیکره مورد بررسی تقریبا برابر است و حاکی از مهارت نویسنده در کاربرد متنوع آغازگرهای ساده و مرکب است. بررسی 1127 بند ساده و مرکب در پیکره پژوهش نشان می دهد که به طور کلی تقسیمات مطرح درخصوص آغازگر در دستور نقشگرای نظام مند هالیدی، بر زبان فارسی و متون داستانی قابل انطباق است.بررسی انسجام دستور ی در داستان نشان می دهد که 81 درصد از ارجاع های به ما قبل را ضمایر شخصی و 19درصد آن را ضمایر غیرشخصی تشکیل می دهند. همچنین 52 درصد از ارجاع های ماقبل ضمایر شخصی را ضمایر متصل و 29 درصد آنها را ضمایر منفصل تشکیل می دهند. بیش از نیمی از حذف ها، حذف نهاد به قرینه شناسه است. با توجه به آمار پژوهش حاضر، آغازگر فاعلی محذوف پر رخدادترین آغازگر در بندهای خبری است که با ضمیرانداز بودن زبان فارسی کاملا سازگار است.