بازتاب روایات معتبر سبب نزول در ترجمه های معاصر فارسی قرآن کریم؛ مطالعه موردی ترجمه های الهی قمشه ای، رضایی اصفهانی، فولادوند و مشکینی

اقتضای جهانی بودن و جاودانگی قرآن این است که ترجمه آن باتوجه به مجموعه قراین موثر در فهم آیات صورت پذیرد و مقاصد عالی آن را به نیکوترین شکل در خود منعکس سازد. ازجمله مهم ترین قراین موثر در فهم و ترجمه قرآن، اسباب نزول معتبری است که غفلت از آن ها گاه موجب بروز اختلافات و اشتباهات فاحش در ترجمه های قرآن شده است. ازاین رو، به منظور نمایاندن نقش اسباب نزول در فهم و ترجمه قرآن، ضمن بازخوانی این روایات در چهار ترجمه مشهور فارسی با ارائه نمونه هایی از آیات دارای سبب نزول، چگونگی ترجمه آن ها را ارزیابی و ترجمه صحیح هر آیه را براساس این قرینه مشخص می کنیم. درست است که نمی توان تمامی روایات سبب نزول را معتبر دانست، اما اسباب نزول معتبری که ناظر به معنای آیه است و از منابع درخور اعتماد به دست ما رسیده است، نقش موثری در فهم و ترجمه قرآن، تبیین مورد نزول آیات و شرح آن ها دارند. قرینه سبب نزول در ترجمه واژگان چندمعنا، کمترین تاثیر را دارد و در تبیین مصادیق آیات و پس از آن رفع ابهام از ظاهر آن ها، از بیشترین تاثیر برخوردار است و در میان ترجمه های منتخب، مشکینی از مجموع 30 مورد دارای سبب نزول معتبر، تنها 16مورد، الهی 14مورد، رضایی 7مورد و فولادوند 4مورد را با استناد به این روایات ترجمه کرده اند.