کاربست دگرگونی واکه ای به مثابه راهبرد آوایی ارتقاء منزلت در جامعه مهاجرین ساکن شهرستان سنندج: جستاری در آوا شناسی اجتماعی

جستار حاضر با تاکید بر جایگزینی واکه /u:/ به جای /ʉː/. به بررسی تغییرات آوایی در گویش کردی مهاجران گویشور بومی کردی لیلاخی ساکن در سنندج می پردازد. به عبارتی هدف اصلی، بررسی میزان تاثیر عوامل اجتماعی بر تغییرات زبانی در یک بافتار اجتماعی است که با هدف بهبود جایگاه اجتماعی از طریق اعمال تغییراتی موسوم به «راهبردهای آوایی ارتقاء منزلت» است. لذا نگارندگان قصد دارند که از دریچه بررسی متغیرهایی مانند سن، جنسیت و وضعیت اجتماعی-اقتصادی به درک عمیق تری از مکانیسم های تغییر زبان و تاثیر آن ها بر هویت اجتماعی دست یابند. داده های پژوهش شامل 20 واژه در زبان کردی است که واکه مورد بررسی در جایگاه قله هجای خوشه همخوانی قرار گرفته و فصل ممیز میان آن ها در دو گویش لیلاخی و اردلانی تنها در تظاهر آوایی این واکه نهفته است. جامعه آماری پژوهش نیز مشتمل بر 30 پرسش شونده هستند که به روش نمونه گیری نظام مند و با در نظر گرفتن توزیع همسان فاکتورهای جنسیت، سن و طبقه اجتماعی انتخاب شده و از آن ها خواسته شد هرکدام از واژه هایی که در اختیار دارند در قالب یک جمله یا اصطلاح بیان کنند. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهند که همبستگی منفی بین سن و استفاده از واکه /u:/ بیان گر رابطه معنادار است.