تاملی در مولفه های بصری پنج اثر گل و مرغ از استاد حاج میرزا آقا امامی

بیان مسئله:

در دوره قاجار، هنر کتاب آرایی و نگارگری افول یافت و شیوه هایی همچون نقاشی های رنگروغن، مینایی، الکی، در این عصر رواج پیدا کرد. از جمله هنرهایی که در این عصر رو به رشد بود، نقاشی هایی با موضوع گل و مرغ است. اولین ذهنیتی که با شنیدن این موضوع گل و مرغ پدیدار می شود، وجود دو عنصر بصری گل و مرغ در طبیعت است. هنرمندان در اعصار گوناگون به شیوه های مختلف از این دو عنصر بصری بهره برده اند و آثار ارزشمندی خلق کرده اند. از جمله هنرمندان برجسته این حوزه در عصر قاجار می توان به میرزاآقا امامی اشاره کرد. میرزاآقا امامی در رشته های مختلف هنری چون: گل و مرغ، تذهیب، تشعیر، جلد سوخت، طراحی فرش، نقاشی قلمدان و تزئینات دره های چوبی آثار ماندگاری آفریده است.

هدف پژوهش:

این پژوهش در تلاش است ضمن معرفی پنج اثر از گل مرغ ایشان، به بررسی تطبیقی فرم گل ها و پرندگان و ساختار بصری موجود در عناصر بصری آثار منتخب بپردازد و مولفه های بصری آثار مطالعاتی را مورد تفحص قرار دهد.

سوالات پژوهش:

این پژوهش در پی پاسخ به دو پرسش اساسی است: آثار گل مرغ میرزاآقا امامی واجد چه مولفه های بصری هستند؟ گل ها و پرندگان در پنج اثر منتخب مطالعاتی دارای چه شباهت و تفاوت هایی با عناصر بصری در طبیعت هستند؟

 روش پژوهش:

روش این تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و به شیوه ای کیفی انجام شده است و جمع آوری داده ها بر مبنای اطلاعات کتابخانه ای استوار است.

برآیند پژوهش نشان داد که گل مرغ های میرزاآقا امامی بیشتر متمایل به سبک طبیعت گرایانه انجام شده است؛ یعنی مشابه عناصر طبیعی است. از گل هایی همچون شکوفه گیاس، گل پامچال، صدبرگ، کوکب و یاسمن بهره برده است. پرندگان کبوتر، قمری و کبک نیز در آثارش قابل مشاهده هستند. آثار گل و مرغ میرزاآقا امامی به لحاظ ساختار ترکیب بندی، فرم و رنگ بسیار متمرکز بوده و پرندگان و یا گل ها نیز از ترکیب بندی مثلثی برخوردارند. تعادل، عدم قرینگی، هماهنگی، قاطعیت، یکپارچگی، تنوع و تکرار از مولفه های بصری این نقاشی محسوب می شود.