بررسی و تحلیل مدیریت کشاورزان پیشرو و ظرفیت آنها در سازگاری با تغییر اقلیم و کمبود آب در کشاورزی ایران

در این مقاله به بررسی نقش و ظرفیت کشاورزان پیشرو مناطق مختلف ایران در سازگاری با خشکسالی و کمبود آب و در نهایت سازگاری با تغییر اقلیم، پرداخته شده است. با بازدید های میدانی در مناطق مختلف و مصاحبه با کشاورزان پیشرو و مسئولین محلی، نتایج مختلفی در خصوص دیدگاه ها، شیوه های خودسازگاری، و نتایج و اثرات راهکارهای به کار گرفته شده برای سازگاری با کمبود آب و تغییر اقلیم در بین این کشاورزان شناسایی و تحلیل شد. برای کشاورزان پیشرو، آب بزرگترین چالش مدیریت سیستم زراعی آنها بوده و مهمترین اقدامات آنها در خودسازگاری به طور عمده در استفاده از سیستم های نوین آبیاری؛ افزایش مواد آلی و حاصلخیزی خاک؛ تغییر الگوی کشت؛ گذار از تولید از فضای باز به گلخانه؛ و استفاده از دستگاه های شیرین سازی آب بوده است. کشاورزان پیشرو می توانند به عنوان الگوئی برای افزایش بهره وری آب در کشاورزی در قدم اول و به عنوان شرط لازم کار مدیریت آب مورد توجه قرار گیرند. ولی به دلیل وجود نقیصه های زیرساختی و کلان حکمرانی آب و کشاورزی که طی آن افزایش بهره وری آب الزاما به صرفه جوئی و کاهش مصرف واقعی آب در کشور نمی انجامد، عملا این کشاورزان آب کمتری مصرف نکرده و صرفا با کمک فناوری و ابتکارات شخصی خود حداکثر استفاده از آب را برای تولید بیشتر می کنند و صرفه جویی واقعی آب عملا اتفاق نمی افتد. همچنین تعریف و شاخص گذاری لازم برای تعیین کشاورز پیشرو در کشور هنوز تکامل نیافته است و ادبیات موضوع و منابع علمی مرتبط با آن کم شمار هستند.