ارتقاء پایداری شهری با تحلیل آلودگی هوا و برآورد دسترسی: مطالعه موردی کلانشهر تهران

ازدیاد وسایط نقلیه موتوری آلودگی هوای کلانشهر تهران را به شدت افزایش و به یک چالش تبدیل نموده است. با تحلیل آلاینده های حمل ونقلی می توان به شهرهای کم کربن و استراتژی های توسعه پایدار مناطق شهری دست یافت. این مطالعه به تحلیل مکانی-زمانی آلاینده ها و قابلیت دسترسی حمل ونقل در مناطق شهری تهران می پردازد. با کدنویسی در محیط GEE غلظت آلاینده های CO و NO2 از ماهواره Sentinel-5P استخراج شد. برای محاسبه دسترسی 22 منطقه شهری، از داده های OSM استفاده شد. خودهمبستگی کلی موران الگوی توزیع فضایی خوشه ای را برای آلاینده ها نشان داد. مقدار خودهمبستگی بالا برابر 94/0، برای آلاینده های CO و NO2 نشان از حالت تجمعی آنها در جو داشت. با انجام آنالیز LISA، بیشترین خوشه های این آلاینده ها در مناطق مرکزی و حومه های جنوبی شناسایی شدند. میانگین شاخص دسترسی مناطق 22 گانه برابر km/km2 82/24 به دست آمد. حدود نیمی از مناطق شهری تهران با تراکم بالای شبکه حمل و نقل جاده ای شناسایی شدند. این مناطق به دلیل حجم بالای تردد وسایل نقلیه موتوری در خوشه های CO، NO2 قرار داشتند. نتایج این پژوهش بر عوامل تشدید آلودگی هوای تهران از جمله الگوی خوشه ای آلاینده ها در جو و شبکه حمل و نقل متراکم در مناطق شهری تاکید می کنند. با ادغام تحلیل آلودگی هوا و برآورد دسترسی در چارچوب برنامه ریزی شهری، شهرها می توانند در جهت دستیابی به اهداف بلندمدت پایداری تلاش کنند.