چرخه سیاست گذاری آموزش عالی در ایران: روندها، فرایندها و چالش ها

آموزش عالی در جوامع مختلف به جهت تامین نیروی انسانی متخصص و توانمند و ارتباط نزدیک با بحث توسعه، امروزه مورد توجه جدی قرار داشته و از این رو سیاست گذاری صحیح و کارآمد در این حوزه را می طلبد. سعی ما در این مقاله تحلیل چگونگی چرخه سیاست گذاری آموزش عالی در ایران پسا انقلاب و بررسی میزان کامیابی یا ناکامی این سیستم است. از این رو پرسش اصلی مقاله این است که چرخه سیاست گذاری آموزش عالی در ایران چگونه است و دستاوردهای مثبت و منفی این سیاست گذاری ها چه بوده است؟ یافته های پژوهش نشانگر این است که سیاست گذاری آموزشی در ایران در مرحله طراحی، روندی متمرکز و از بالا به پایین، آرمان گرایانه و ایدئولوژی محور دارد و در مرحله اجرا دارای ضعف های اساسی است. اهداف طراحی شده کلی و مبهم بوده و با واقعیات موجود در اجرا ناهماهنگ است. رشد کمی دانشگاه ها و افزایش جمعیت باسواد کشور، افزایش زنان تحصیلکرده، تاسیس دانشگاه آزاد و دانشگاه های غیر دولتی، تاسیس دانشگاه پیام نور و آموزش از راه دور و نیز تاسیس دانشگاه های بین المللی از دستاوردهای مثبت سیستم سیاستگذاری آموزش عالی در ایران بوده است. از طرفی عدم استقلال دانشگاه-ها، عدم تناسب میان رشد کمی و کیفی دانشگاه ها، فعال نبودن حوزه عمومی برای بیان نظرات ذی نفعان و کارشناسان دانشگاهی، رواج مدرک-گرایی، عدم تناسب رشته های دانشگاهی با نیازهای جامعه و بازارکار و شمار زیاد بیکاران دانشگاهی، از جمله ناکارآمدی های نظام سیاست گذاری آموزش عالی در کشور است.