الگوی ساختاری کنترل شناختی و انعطاف ناپذیری روان شناختی با افسردگی نوجوانان نقش میانجی گر ذهنیت سازی عاطفی

اختلال افسردگی در نوجوانان یکی از شایع ترین انواع اختلالات خلقی است که با همبودی بالا بیماری های روانی، کیفیت زندگی، ریسک بالای خطر خودکشی و هزینه های بالای اجتماعی همراه است. از سوی دیگر ظرفیت ذهنی سازی و کنترل شناختی تعیین کننده های مهمی در سازماندهی ظرفیت شناختی و هیجانی هستند که در حوزه پژوهش های مرتبط با افسردگی در دوران نوجوانی مورد غفلت واقع شده اند. این پژوهش با هدف الگوی ساختاری کنترل شناختی و انعطاف ناپذیری روان شناختی با افسردگی نوجوانان با نقش میانجی گر ذهنیت سازی عاطفی انجام شد.

این پژوهش ازنظر هدف بنیادی و ازنظر روش یک پژوهش توصیفی- همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران که در سال تحصیلی 1403-1402 مشغول به تحصیل می باشند تشکیل دادند. نمونه پژوهش 347 نفر از دانش آموزان شهر تهران بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های از پرسشنامه های نشخوار فکری نولن و همکاران (1991)، انعطاف ناپذیری روان شناختی (رولفس و همکاران، 2016)، مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی زیگموند و اسنیت (1983)، ذهنیت سازی عاطفی (رینالدی و همکاران، 2021) و پرسشنامه کنترل شناختی گیبرس و همکاران (2018) استفاده شد. جهت ارزیابی الگوی پیشنهادی از الگویابی معادلات ساختاری و AMOS.24 و SPSS. 27 استفاده شد.

نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین انعطاف ناپذیری روان شناختی با افسردگی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد (05/0P<). همچنین بین کنترل شناختی و ذهنیت سازی عاطفی با افسردگی رابطه منفی و معنی داری وجود دارد (05/0P). یافته ها حاکی از برازش مناسب الگوی پیشنهادی با داده هاست. نتایج مدل یابی معادله ساختاری نشان داد که در الگوی  45 درصد از واریانس ذهنیت سازی عاطفی توسط انعطاف ناپذیری روان شناختی، کنترل شناختی تبیین می شود. همچنین 59 درصد از واریانس افسردگی توسط انعطاف ناپذیری روان شناختی، کنترل شناختی و ذهنیت سازی عاطفی تبیین می شود.

 با توجه به این یافته ها به درمانگران پیشنهاد می شود آموزش کنترل شناختی و ذهنیت سازی عاطفی را در جهت کاهش علائم افسردگی نوجوانان مورد توجه قرار دهند.