تحلیلی بر چالش ها و محدودیت های دیپلماسی فرهنگی بین ایران و عراق از 2003 تا 2024

پرسش این نوشتار آن است که مهم ترین چالش ها و محدودیت های دیپلماسی فرهنگی بین ایران و عراق پسا صدام از سال 2003 تا 2024 چه بوده اند؟ این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی با رویکرد جامعه شناختی تاریخی به روابط بین الملل و با تکنیک کتابخانه ای، اینترنتی و اسنادی انجام شده است. یافته های این مطالعه نشان داد که ایران تلاش کرده با استفاده از گفتمان جامع روابط تاریخی با اعراب عراق به طورکلی و با شیعیان به طور خاص بر اساس مشترکات فرهنگی و مذهبی و رویکرد مبتنی بر مقاومت در مقابل توسعه و سلطه گرایی قدرت های فرا منطقه ای البته با همکاری دولت عراق، فضای مناسبی برای دیپلماسی فرهنگی و بهبود روابط دو ملت ایجاد کند. بااین وجود چالش ها و موانعی بر سر راه دیپلماسی فرهنگی بین ایران و عراق از 2003 تا 2024 وجود داشته است که مهمترین آنها عبارت اند از: فعالیت ها و نقش آفرینی منفی رسانه های آمریکایی- سعودی با محوریت ایران هراسی در منطقه، فعالیت ها و اقدامات مخرب گروه های تروریستی تکفیری به ویژه داعش، شکل گیری و شکاف های سیاسی- فکری بین تشکل های شیعی به ویژه گروه صدر با بقیه شیعیان، شیعه هراسی در منطقه در چارچوب رقابت های ژئوکالچری بین هلال شیعی به رهبری ایران و بلوک سنی به رهبری عربستان، فعال بودن جریان های ضد ایرانی در عراق و بقایای حزب بعث، مداخلات خارجی در امور عراق برای شکننده سازی دولت، استمرار برخی آثار روحی- روانی ناشی از آثار و پیامدهای جنگ ایران و عراق، عدم تلاش جدی دو کشور برای گسترش دیپلماسی فرهنگی به پیروان اهل سنت و فقدان افق بلندمدت برای همکاری ها بین دوکشور