روند تاریخی شکل گیری نظام های جمهوری در جهان اسلام و چالش های فراروی آن

جهان اسلام تا پیش از دوره ی معاصر غالبا دو نوع نظام سیاسی را تجربه کرده بود: نخست، نظام خلافت که برآمده از تاریخ اسلام بوده و بخش عمده ی جهان اسلام را دربر می گرفت و دوم، نظام پادشاهی که میراث گذشته بود و به صورت های جدیدی خود را بازسازی کرده بود. در قرن بیستم تحت تاثیر تحولات و عوامل درونی و بیرونی، نظام های جمهوری، به تدریج اغلب کشورهای اسلامی را دربر گرفت. پرسش اصلی این نوشتار ناظر به بررسی عوامل و چگونگی شکل گیری این نوع نظام سیاسی و مسایل فراروی آن، در جهان اسلام است که تلاش شده با روش توصیفی - تحلیلی بدان پاسخ داده شود. نظام های جمهوری اغلب در قرن بیستم و به ویژه پس از جنگ جهانی اول و دوم در جهان اسلام پدید آمده اند، اما از ابتدا تاکنون، با چالش هایی مانند نظامی گری، استبداد، انحصار حزبی و چالش های قومیتی، مذهبی مواجه بوده و پس از فراز و نشیب های بسیار، در معدودی از کشورهای اسلامی تثبیت گردیده و یا در حال تثبیت بوده و در برخی از کشورها نیز، هم چنان با چالش های مذکور مواجه است. در این میان، مهم ترین مساله، پیوند اسلام و جمهوریت است، که اغلب کشورها به کپی برداری از الگوی غربی بسنده کرده اند و این امر نیز پیامدهای خاص خود را به دنبال داشته است.