مقدمه ای بر اصول حاکم بر شهرهای اکولوژیکی

امروزه گسترش شهرها باعث تغییر قابل توجه ای در استفاده از زمین و عوامل محیطی، به ویژه در بیشتر شهرهای بزرگ شده است. با توجه به رشد جمعیت و تغییراتی که هر روزه در شهرها در حال وقوع هستند، بایستی در برنامه ریزی های اجتماعی، اقتصادی و محیطی شهرها، رشد کیفیت زندگی و حفظ محیط شهری مد نظر قرار گیرد.
بسیاری از شهرها در حال حاضر مصرف کننده سوخت فسیلی، استفاده کننده از زمین و تولیدکننده مواد زائد هستند. برای غلبه بر این مسائل، طراحی الگوی مناسبی برای توسعه شهری ناگزیر به نظر می رسد. در مراحل توسعه، پایداری سامانه های اکولوژیکی شهرها از اهمیت زیادی برخوردار است. ایجاد شهر اکولوژیکی راه حل مناسبی در مدیریت و برنامه ریزی برای شهروندان و محیط شهری تلقی می شود. نظریه شهر اکولوژیکی، راه های مناسب تعامل بین طبیعت و محیط مصنوع در جوامع شهری را پیشنهاد می کند.
شهر های از لحاظ فرهنگی و تاریخی دارای اهمیت خاصی هستند. همواره باغ ها و درختان، دارای نقش برجسته ای برای ساکنین محیط های شهری بوده و متاسفانه در قرن حاضر، بسیاری از زمین های سرسبز به ساختمان های مسکونی تبدیل شده اند. از طرف دیگر، توسعه اقتصادی طی چند دهه گذشته، باعث دامن زدن به مشکلات و بحران های محیط زیست شهری شده است. در حال حاضر بسیاری از شهرهای ایران نیازمند اعمال تغییراتی در جهت تبدیل به شهرهای اکولوژیکی هستند تا از این طریق، برای ساکنین خود، جذابیت بیشتری به ارمغان آورند.
هدف این مقاله، بررسی مباحث نظری مرتبط با شهرهای اکولوژیکی بوده و در کنار آن، مباحث عملی برای شهر ها نیز مطرح گردیده اند. از این رو، نوشتار حاضر می تواند به عنوان ماخذی برای طراحان شهری، معماران و مدیران محلی و ملی مورد استفاده قرار گیرد.