هندسه و سینماتیک سامانه گسل قم - زفره و اهمیت آن در زمین ساخت ترافشاری

گسل قم - زفره با طولی حدود 220 کیلومتر، پهنه آتشفشانی ارومیه - دختر را در بخش های میانی بریده است. بر اساس روند و سازو کار، این گسل را می توان به سه تکه شمال باختری، میانی و جنوب خاوری تقسیم کرد. تحلیل هندسه ساختارهای مرتبط با گسل قم - زفره و سینماتیک آنها (همچون قطعه گسل نطنز)، نشانگر حرکت چیره امتداد لغز راستگرد با مولفه کم معکوس (در پاره هایی از گسل قم - زفره) است. روند گسلهای معکوس و راندگی در ارتباط با گسل قم - زفره، به همراه موقعیت هندسی چینهای گسترش یافته با این گسلها، نشانگر تاثیر حرکت امتداد لغز گسل قم - زفره در زایش و تکوین آنهاست. این حرکت، باعث به وجود آمدن ساختار گل گونه مثبت (positive flower structure) در دو منطقه قرینه فشاری، یعنی جنوب کاشان و جنوب اردستان شده است. در مقایسه با آن، دو منطقه دشت شمال کاشان در شمال باختری و دشت جنوب زفره - باتلاق گاو خونی در جنوب خاوری، به صورت قرینه متاثر از محلهای کششی این گسل انتداد لغز راستگرد بوده اند. انواع سنگهای آذرین مانند گرانیت کرکس و واش در مناطق کششی محلی در طول تکوین برشی - خمشی این سامانه گسلی نفوذ کرده اند. این گسل به عنوان یکی از گسلهای پی سنگی با روند کلی شمال- شمال باختر ارزیابی می شود که با رویداد زمین ساختی بسته شدن اقیانوس تتیس جوان فعال شده است. شواهد ریخت زمین ساختی، مانند قطع و جا به جا شدن آبراهه ها و مخروط افکنه های جوان در مسیر گسل، از دلایل پتانسیل بالای جنبا بودن گسل قم - زفره است.