بهینه سازی یک روش زیست سنجی برای ارزیابی تولید زرالینون در قارچ ها و کاربرد آن در دوره جدایه های ایرانی

در این پژوهش یک روش استخراج سریع زرالینون با استفاده از اتانول 50 درصد همراه با انجماد و ذوب ابداع گردید که در آن توکسین به طور مستقیم از یک قرص 5 میلی متری کشت قارچ استخراج شد. سپس یک روش زیست سنجی سریع و ارزان جهت ارزیابی توانایی قارچ ها در تولید زرالینون واسنجی شد و با استفاده از آن تولید زرالینون در جدایه های ایرانی Fusarium graminearum عامل بلایت فوزاریومی سنبله گندم، ارزیابی گردید. این روش زیست سنجی مبتنی بر تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز توسط یک ماده استروژنیک مانند زرالینون در مخمر مهندسی شده Saccharomyces cerevisiae می باشد. واسنجی با استفاده از شش گونه قارچ شامل Gibberella fujikuroi، F. sporotrichoides، F. oxysporum، o. f.sp. cucumerinum، F. solani و F. subglutinans به عنوان شاهد منفی، یک جدایه از گونه F. graminearum به عنوان شاهد مثبت و زرالینون خالص به عنوان استاندارد انجام شد. نتایج آزمایشها نشان داد که تفاوت معنی داری بین شاهدهای منفی و اتانول 50 درصد (blank) وجود ندارد. همچنین تفاوتی بین شاهد مثبت و زرالینون خالص که به عنوان استاندارد در آزمایشها لحاظ شده بود، مشاهده نشد و هر دو شدیدا موجب تولید آنزیم بتاگالاکتوزیداز شدند. با استفاده از این روش زیست سنجی 88 جدایه ایرانی F. graminearum از مناطق مختلف کشور، برای تولید زرالینون غربال شدند. نتایج آزمایش نشان داد که 32 درصد جدایه های مذکور تولید زرالینون می نمایند. این اولین گزارش از بکارگیری این روش زیست سنجی برای ارزیابی تولید زرالینون در قارچ ها می باشد. از این روش می توان برای ارزیابی تعداد زیادی جدایه مثلا در غربال کردن موتانها به منظور تعیین توانایی آنها در تولید زرالینون در زمان کوتاه و با هزینه اندک استفاده کرد. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که جدایه های تولید کننده زرالینون در همه نواحی انتشار بیماری حضور دارند و به این ترتیب ضرورت بررسی میزان آلودگی محصولات کشاورزی به این توکسین و اعلام حد مجاز آلودگی گوشزد می گردد.